Hadis: Altının altınla, gümüşün gümüşle, buğdayın buğdayla, arpanın arpayla, hurmanın hurmayla, tuzun tuzla (değiştirilmesi) birbiriyle aynı (ölçü veya ağırlık) olması ve elden ele verilmesi gerekir. Çeşitleri farklı ise, elden ele alıp-vermek şartıyla dilediğinizi satabilirsiniz

عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ رَضيَ اللهُ عنهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«الذَّهَبُ بِالذَّهَبِ، وَالْفِضَّةُ بِالْفِضَّةِ، وَالْبُرُّ بِالْبُرِّ، وَالشَّعِيرُ بِالشَّعِيرِ، وَالتَّمْرُ بِالتَّمْرِ، وَالْمِلْحُ بِالْمِلْحِ، مِثْلًا بِمِثْلٍ، سَوَاءً بِسَوَاءٍ، يَدًا بِيَدٍ، فَإِذَا اخْتَلَفَتْ هَذِهِ الْأَصْنَافُ، فَبِيعُوا كَيْفَ شِئْتُمْ، إِذَا كَانَ يَدًا بِيَدٍ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1587]

Bu tercümenin daha fazla incelenmesi ve araştırılması gerekiyor.

Ubâde b. Sâmit -radıyallahu anh-’dan rivayet edildiğine göre, o şöyle demiştir: Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
«Altının altınla, gümüşün gümüşle, buğdayın buğdayla, arpanın arpayla, hurmanın hurmayla, tuzun tuzla (değiştirilmesi) birbiriyle aynı (ölçü veya ağırlık) olması ve elden ele verilmesi gerekir. Çeşitleri farklı ise, elden ele alıp-vermek şartıyla dilediğinizi satabilirsiniz.»
[Sahih Hadis] - [Müslim rivayet etmiştir] - [صحيح مسلم - 1587]

Şerh

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- altın, gümüş, buğday, arpa, hurma ve tuz olmak üzere altı çeşit faizli malların doğru alım satım sistemini açıklamıştır. Eşyalar aynı türde ise, örneğin altını altınla, gümüşü gümüşle satmak gibi... Bu durumda iki koşulun karşılanması gerekir: Birincisi: Altın ve gümüş gibi genellikle tartılan bir eşya ise aynı ağırlıkta olması veya buğday, arpa, hurma ve tuz gibi genellikle bir ölçekle ölçülen şey ise aynı ölçüde olması gerekir. İkincisi: Satıcı ödemeyi alır ve alıcı da malı doğrudan (alışveriş) akdinin yapıldığı yerde teslim alır. Altının gümüşle, hurmanın buğdayla takası gibi malların cinsleri farklı ise, bu durumda alım satıma bir şartla izin verilir: Akdin yapıldığı yerde satıcı ödemeyi alır ve alıcı da malı doğrudan alır. Eğer bu yapılmaz ise alışveriş batıl olur. Haram olan faizle yapılan alışveriş yapmış olurlar. Eğer faize düşerlerse bu konuda satıcı ve alıcı aynı durumdadır.

Hadisten Çıkarılan Hükümler

1. Faizin bulaşabileceği mallar ve bu malların alım satım prosedürleri açıklanmıştır.
2. Faizli alım satım yasaklanmıştır.
3. Faizin sebebi konusunda kağıt para için de, altın ve gümüşün hükümleri uygulanır.
4. Faiz hükümleri uygulanacak altı sınıf malın alınıp satılmasının birkaç şartı vardır: 1- Ribevî (faizli) mallar, altını altınla ve hurmayı hurmayla değiştirmek gibi aynı türden başka ribevî mallarıyla takas edilebilir... Dolayısıyla bu takasın geçerli olabilmesi için iki şart vardır: Aynı ağırlık veya ölçü ve alışveriş akdinin yapıldığı yerde elden ele alınıp verilmesi. 2- Ribevî mallar, altınla gümüş, buğdayla arpa gibi farklı türde fakat yine de aynı türden olan diğer ribevî mallarıyla birlikte satılabilir. Dolayısıyla geçerlilik için ağırlık ve ölçüde aynı seviyede olma zorunluluğu aranmadan yalnızca malın ve paranın kabzedilmesi gerekir. 3- Ribevî mallar, altınla hurma satışı gibi farklı tür ve farklı illet (sebep ve gerekçe) diğer faizli mallarla birlikte satıldığından, (alışverişin yapıldığı yerde) karşılıklı kabzetme veya aynı ölçüde bir takas şartı aranmaz.
5. Faizsiz malların alım satımı veya biri faizli, diğeri faizsiz olan malların alım satımı; gayrimenkulün altın karşılığında satılması gibi, karşılıklı kabzetme ve de (kilo ve ölçü) uygunluğu gerektirmez.