Hadith: “ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਵਸੀਅਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਉਸਦੀ ਵਸੀਅਤ ਲਿਖੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।”

عَنْ ابْنِ عُمَرَ رَضيَ اللهُ عنهُما أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَيْءٌ يُوصِي فِيهِ، يَبِيتُ ثَلَاثَ لَيَالٍ، إِلَّا وَوَصِيَّتُهُ عِنْدَهُ مَكْتُوبَةٌ»، قَالَ عَبْدُ اللهِ بْنُ عُمَرَ رضي الله عنهما: «مَا مَرَّتْ عَلَيَّ لَيْلَةٌ مُنْذُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ ذَلِكَ إِلَّا وَعِنْدِي وَصِيَّتِي».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 1627]

Translation Needs More Review.

ਇਬਨ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
“ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਇਹ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਵਸੀਅਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਉਸਦੀ ਵਸੀਅਤ ਲਿਖੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।”»، ਇਬਨ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇਹ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਫਰਮਾਇਆ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਰਾਤ ਐਸੀ ਨਹੀਂ ਗੁਜ਼ਰੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵਸੀਅਤ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲਿਖੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।”
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم - 1627]

Explanation

ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਜਾਂ ਸੰਪਤੀ ਬਾਰੇ, ਭਾਵੇਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੀ ਹੋਵੇ, ਵਸੀਅਤ ਲਿਖੀ ਹੋਣ ਬਿਨਾਂ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਰੱਖਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਹਰ ਵਸੀਅਤ ਉਸ ਕੋਲ ਲਿਖੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਇਹ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਇਹ ਫਰਮਾਇਆ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਰਾਤ ਐਸੀ ਨਹੀਂ ਗੁਜ਼ਰੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵਸੀਅਤ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲਿਖੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।”

Benefits from the Hadith

1. ਵਸੀਅਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਲਦੀ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ — ਤਾਕਿ ਇਸ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੋਵੇ, ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਮੌਤ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਰਹੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਝਬੂਝ ਨਾਲ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋ ਸਕੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੰਮ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣੇ।
2. ਵਸੀਅਤ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ “ਅਹਦ”। ਇਹ ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੰਪਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲਈ ਅਹਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਅਹਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਦੀ ਉਸਦੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਹਦ ਸੌਂਪਦਾ ਹੈ।
3. ਵਸੀਅਤ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ:
4. 1. **ਮੁਸਤਹੱਬ (ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ੀ)**: ਉਹ ਵਸੀਅਤ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਸੰਪਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਚੰਗੇ ਮਕਸਦ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਕਿ ਇਸ ਦਾ ਸਵਾਬ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲੇ।
5. 2. **ਵਾਜਿਬ (ਲਾਜ਼ਮੀ)**: ਉਹ ਵਸੀਅਤ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਲਈ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਇਹ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹੱਕ ਹੋਣ, ਜਿਵੇਂ ਨਿਕਾਹ ਦੀ ਜ਼ਕਾਤ ਜੋ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਕਫ਼ਾਰਾ ਆਦਿ, ਜਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਹੱਕ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਜ਼ ਜਾਂ ਅਮਾਨਤਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ।
6. 3. **ਹਰਾਮ**: ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਹਿੱਸਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿੱਤਾ, ਜਾਂ ਵਸੀਅਤ ਵਿਰਾਸਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ।
7. ਇਬਨ ਉਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਦੀ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ, ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ, ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਅਤ ਦੇ ਸਮਝਦਾਰ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ।
8. ਇਬਨ ਦਕ਼ੀਕੁਲ-ਇਦ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਲਈ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣਾ ਮਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਤ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਹੈ।”
9. ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਹੱਕ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।