Ab Adiis: yégleen ne sàngara araamal nañu ko

عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
كُنْتُ سَاقِيَ القَوْمِ فِي مَنْزِلِ أَبِي طَلْحَةَ، وَكَانَ خَمْرُهُمْ يَوْمَئِذٍ الفَضِيخَ، فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُنَادِيًا يُنَادِي: أَلاَ إِنَّ الخَمْرَ قَدْ حُرِّمَتْ، قَالَ: فَقَالَ لِي أَبُو طَلْحَةَ: اخْرُجْ، فَأَهْرِقْهَا، فَخَرَجْتُ فَهَرَقْتُهَا، فَجَرَتْ فِي سِكَكِ المَدِينَةِ، فَقَالَ بَعْضُ القَوْمِ: قَدْ قُتِلَ قَوْمٌ وَهِيَ فِي بُطُونِهِمْ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: {لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا} [المائدة: 93] الآيَةَ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2464]

Jële nañu ci Anas -yal na ko Yàlla dollee gërëm- mu wax ne:
Maa doon nàndal nit ñi ci kër Abuu Talhata, seen sàngara si bis booba nekkoon lu ñu jaxase, Yonente Yàlla bi yal na ko Yàlla dolli xéewal ak mucc digal ab wootekat muy woote naan: yégleen ne sàngara araamal nañu ko, nee na: Abuu Talhata ne ma: génnal nga tuur ko, ma génn tuur ko, mu taa ci mbeddi Madiina yi, am ñenn ñu wax ne: am na ñu faatu te fekk sàngara moo ngi ca seen biir ya, Yàlla wàcce: {Du nekk bàkkaar ca ña gëm tey sellal seen i jëf, la ñu masoon a ñam} [Al-Maa-ida: 93] ba aaya bi jeex.
[Wér na] - [Al-buxaariy ak Muslim dëppoo nañu ci génnee ko ci seen ñaari téere yi gën a wér] - [Téere Al-buxaariy bi gën a wér - 2464]

Leeral

Anas ibn Maalik yal na ko Yàlla dollee gërëm day xibaare ne moom nekkoon na di nàndale sàngara ña nekkoon ca kër boroom këru yaayam Abuu Talhata yal na ko Yàlla dollee gërëm, sàngara sa njaxasu tàndarma ak meññet ma la woon, fa saasa rekk kiy wooteel Yonente Yàlla bi di woote naan: yégleen ne sàngara araamal nañu ko, nee na Abuu Talhata ne ma: génnal nga sotti ko tuur ko, ma génn sotti ko tuur ko, sàngara si di daw ci mbeddi Madiina yi, ñenn ci nit ñi ne: ray nañu yenn Sahaaba yi njëkk ñu koy araamal fekk moo nga ca seen biir ya, Yàlla daal di wàcce:
{Du nekk bàkkaar ca ña gëm tey sellal seen i jëf, la ñu masoon a ñam} [Al-Maa-ida: 93] ba aaya bi jeex. Maanaam ñi faatu tey way-gëm amuñu bàkkaar ca la ñu lekkoon naanoon ko ci sàngara njëkk ñu koy araamal.

Bokk na ci njariñi Adiis bi

1. Ngëneelu Abuu Talhata ak Sahaaba yi yal na leen Yàlla dollee gërëm, ndax dañoo wuyu ndigali Yàlla yi ci lu gaaw te laaju ñu te lii moo jaadu ci jullit dëgg.
2. Sàngara: tur la wuy làmboo lépp luy màndilaate.
3. Njaxas li: ag naan la gu ñuy defare ci meññet ak tàndarma ci lu dul ñu koy togg, Busra: mooy meññetu tàndarma njëkk muy tooy.
4. Ibn Hajar nee na: Al-Muhallab nee na: dafa sotti sàngara si ci mbedd mi ngir yégle tere gi, ak ngir bàyyi gi siiw, loolu moo gën a not ci yéwénal ci loru gi nekk ci tuur gi ci mbedd mi.
5. Leeral yërmàndey Yàlla ci jaamam ñi, ak ne du leen càmbar ci seen jëf ya jiitu àtte ba di wàcc.
6. Yàlla mu kawe mi araamal na sàngara; ngir li ci nekk ci ay yàqute yuy dellu ci lor xel mi ak alal ji, te ci sababam la nit di defe lu bari ci ay bàkkaar; ngir li xel mi di dem.