حديث: آگاه باشید که شراب حرام قرار داده شد

عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
كُنْتُ سَاقِيَ القَوْمِ فِي مَنْزِلِ أَبِي طَلْحَةَ، وَكَانَ خَمْرُهُمْ يَوْمَئِذٍ الفَضِيخَ، فَأَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مُنَادِيًا يُنَادِي: أَلاَ إِنَّ الخَمْرَ قَدْ حُرِّمَتْ، قَالَ: فَقَالَ لِي أَبُو طَلْحَةَ: اخْرُجْ، فَأَهْرِقْهَا، فَخَرَجْتُ فَهَرَقْتُهَا، فَجَرَتْ فِي سِكَكِ المَدِينَةِ، فَقَالَ بَعْضُ القَوْمِ: قَدْ قُتِلَ قَوْمٌ وَهِيَ فِي بُطُونِهِمْ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: {لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا} [المائدة: 93] الآيَةَ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 2464]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از انس رضی الله عنه روایت است که فرمود:
من در خانه ابوطلحه برای مردم شراب می دادم، و شراب شان در آن روز از خرمای نا رس بود، پس رسول الله صلی الله علیه وسلم به منادی دستور داد که ندا کند: آگاه باشید که شراب حرام قرار داده شد، گفت: سپس ابوطلحه به من گفت: بیرون برو و آن را بریز، پس بیرون رفتم و آن را ریختاندم، و در کوچه های مدینه سرازیر شد، عده ای از صحابه گفتند: کسانی که در شکم خود شراب دارند کشته شدند، پس الله متعال وحی کرد: {لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا}، بر کسانی‌ که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، [ایراد و] گناهی در آنچه [پیش از حکم تحریم شراب] خورده‌اند نیست [المائدة: 93] الآيَةَ.
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 2464]

توضیح

انس بن مالک رضی الله عنه روایت کرده است که به کسانی که در خانه شوهر مادرش ابوطلحه رضی الله عنه بودند شراب می داد، و شراب شان در آن زمان از خرمای نا رس بود، مخلوطی از خرما و خرمای نا رس، پس نا گهان منادی از جانب رسول الله صلی الله علیه وسلم ندا کرد: آگاه باشید که همانا شراب حرام شده است، گفت: ابوطلحه به من گفت: برو بیرون و شراب را بریز، پس بیرون آمدم و آن را ریختم و شراب در کوچه های مدینه جاری شد، برخی از صحابه گفتند: کسانی که در شکم خود شراب دارند قبل از تحریم آن کشته شدند، پس الله متعال این آیت را نازل نمود:
{لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا}. بر کسانی‌ که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، [ایراد و] گناهی در آنچه [پیش از حکم تحریم شراب] خورده‌اند نیست. [المائدة: 93] الآيَةَ. یعنی: بر کسانی که ایمان آورده اند آنچه قبل از تحریم شراب نوشیده اند، گناهی نیست.

از فوائد حدیث

1. فضيلت ابوطلحه و صحابه رضي الله عنهم، اين كه به سرعت و بدون چون و چرا فرمان الله متعال را اجابت كردند، و اين كاری است كه يک مسلمان واقعی بايد انجام دهد.
2. الخمر: نام جامع برای هر چیز مسکر و نشه آور است.
3. الفضیخ: نوع شرابی است که از البسر و خرما بدون اینکه آتش به آن برسد ساخته می شود، و البسر: میوه درخت خرما قبل از این که پخته شود (خرمای نا رس).
4. ابن حجر گفت: مهلب گفت: شراب را در راه ریختند تا این که رفض و رد آن را اعلام و ترک آن را تعمیم کنند، و در این کار مصلحت بیشتری بود در مقابل ضرر ریختن آن در راه.
5. بیان رحمت الله متعال نسبت به بندگانش، و اینکه قبل از نازل شدن حکم، در قبال عملی بازخواست نمی شوند.
6. الله متعال شراب را حرام قرار داد؛ به دلیل مفاسدی که در آن وجود دارد و باعث ضرر بر عقل و مال می گردد، و به سبب نبود عقل؛ انسان مرتکب گناهان زیادی می شود.