حديث: آیا سقایت حاجیان و عمرهٔ مسجد الحرام را همانند کسی قرار دادید که به الله و روز آخرت ایمان آورده...؟» (سوره توبه، آیه ۱۹) تا پایان آیه

عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ رَضيَ اللهُ عنهُما قَالَ:
كُنْتُ عِنْدَ مِنْبَرِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ رَجُلٌ: مَا أُبَالِي أَلَّا أَعْمَلَ عَمَلًا بَعْدَ الإِسْلَامِ إِلَّا أَنْ أُسْقِيَ الحَاجَّ، وَقَالَ آخَرُ: مَا أُبَالِي أَلَّا أَعْمَلَ عَمَلًا بَعْدَ الإِسْلَامِ إِلَّا أَنْ أَعْمُرَ المَسْجِدَ الحَرَامَ، وَقَالَ آخَرُ: الجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللهِ أَفْضَلُ مِمَّا قُلْتُمْ، فَزَجَرَهُمْ عُمَرُ، وَقَالَ: لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ عِنْدَ مِنْبَرِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَوْمُ الجُمُعَةِ، وَلَكِنْ إِذَا صَلَّيْتُ الجُمُعَةَ دَخَلْتُ فَاسْتَفْتَيْتُهُ فِيمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ، فَأَنْزَلَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: {أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ} [التوبة: 19] الآيَةَ إِلَى آخِرِهَا.
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1879]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از نعمان بن بشیر رضی الله عنهما روایت است که می گوید:
کنار منبر رسول الله صلی الله علیه وسلم بودم که مردی گفت: «بعد از اسلام، برایم اهمیتی ندارد که هیچ عملی انجام ندهم جز آب‌دادن به حاجیان»، و دیگری گفت: «بعد از اسلام، برایم اهمیتی ندارد که هیچ عملی انجام ندهم جز عمرهٔ مسجد الحرام»، و سومی گفت: «جهاد در راه الله از آنچه شما گفتید برتر است»، عمر آنان را به سکوت بیم داد و گفت: در کنار منبر رسول الله صلی الله علیه وسلم و در روز جمعه صدای خود را بلند نکنید! اما وقتی نماز جمعه به پایان رسید، نزد او می‌روم و در مورد آنچه در آن اختلاف کردید از او نظر می‌خواهم، آنگاه الله عزوجل این آیه را نازل فرمود: «آیا سقایت حاجیان و عمرهٔ مسجد الحرام را همانند کسی قرار دادید که به الله و روز آخرت ایمان آورده...؟» (سوره توبه، آیه ۱۹) تا پایان آیه.
[صحیح] - [مسلم روایت کرده] - [صحیح مسلم - 1879]

توضیح

به نقل نعمان بن بشیر رضی الله عنهما، وی نزد منبر پیامبر صلى الله علیه وسلم نشسته بود که شنید مردی می‌گوید: پس از اسلام آوردن، برایم اهمیتی ندارد که هیچ عملی انجام ندهم جز آب‌دادن به حاجیان. و دیگری گفت: پس از اسلام آوردن، برایم اهمیتی ندارد که هیچ عملی انجام ندهم جز آبادانی و خدمت به مسجدالحرام، و سومی گفت: جهاد در راه الله از آنچه شما گفتید برتر است. عمر بن خطاب رضی الله عنه آنان را از بلند کردن صدا نزد منبر پیامبر صلى الله علیه وسلم - که در صبحگاه روز جمعه بود - بازداشت و گفت: «اما هنگامی که نماز جمعه را به جای آوردم، نزد پیامبر رفته و در مورد آنچه در آن اختلاف کردید از ایشان نظرخواهی می‌کنم». در این هنگام، الله عزوجل این آیه را نازل فرمودند:
آیا آب‌دادن به حاجیان و آباد‌کردن مسجد الحرام را با [ایمان و عملِ] كسى كه به الله و روز واپسین ایمان آورده و در راه الله جهاد كرده است برابر می‌دانید؟ [این دو هرگز] نزد الله برابر نیستند؛ و الله ستمکاران [مشرک] را هدایت نمى‌كند. [التوبة: 19].

از فوائد حدیث

1. برتری اعمال در پاداش و ثواب.
2. تفاوت ارزش اعمال بر اساس موازین شرعی است، نه دیدگاه‌های شخصی افراد.
3. فضیلت جهاد در راه الله مشروط بر ایمان به الله و روز قیامت.
4. نووی تصریح کرده: بلند کردن صدا در مساجد (چه در جمعه و چه غیر آن) مکروه است، و هنگام اجتماع مردم برای نماز، باید از بلند کردن صدا (چه در مباحث علمی و چه غیر آن) پرهیز کرد، زیرا این عمل موجب اختلال در تمرکز نمازگزاران و ذاکران می‌شود.