حديث: روزه‌داری در سفر از نیکی نیست

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما قَالَ:
كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ، فَرَأَى زِحَامًا وَرَجُلًا قَدْ ظُلِّلَ عَلَيْهِ، فَقَالَ: «مَا هَذَا؟»، فَقَالُوا: صَائِمٌ، فَقَالَ: «لَيْسَ مِنَ البِرِّ الصَّوْمُ فِي السَّفَرِ»، وَفِي لَفْظٍ لِمُسلِمٍ: «عَلَيْكُمْ بِرُخْصَةِ اللهِ الَّذِي رَخَّصَ لَكُمْ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1946]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

جابر بن عبدالله (رضی الله عنهما) روایت می‌کند:
رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در سفری بودند که جماعتی را دیدند که دور مردی جمع شده‌اند و بر او سایه افکنده‌اند، پرسیدند: «این چیست؟» گفتند: روزه‌دار است، فرمودند: «روزه‌داری در سفر از نیکی نیست»، و در روایتی از مسلم آمده است: «به رخصتی که الله برای شما مقرر کرده، عمل کنید».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح بخاری - 1946]

توضیح

رسول الله (صلی الله علیه وسلم) در سفر بودند، مردی را دیدند که مردم گرد او جمع شده و به دلیل گرمای شدید و تشنگی فراوان بر او سایه انداخته‌اند. پرسیدند: چه شده است؟ گفتند: روزه‌دار است. فرمودند: روزه‌داری در سفر از نیکی نیست؛ به رخصتی که الله برای شما مقرر کرده، عمل کنید.

از فوائد حدیث

1. بیان آسانی و سعهٔ شریعت اسلام.
2. جواز روزه‌داری در سفر و همچنین جواز افطار (استفاده از رخصت).
3. کراهت روزه در سفر اگر مشقت داشته باشد، مگر آنکه به حد هلاکت برسد که در این حالت حرام می‌شود.
4. نووی می‌گوید: معنای ليس من البر صوم في السفر این است: اگر روزه برای شما مشقت دارد و از ضرر آن می‌ترسید، سیاق حدیث این تأویل را اقتضا می‌کند.
5. رسیدگی و عنایت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) به اصحاب و پرسش از احوال ایشان.