Hadith: ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਮਿਨਬਰ ‘ਤੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ (ਨਫ਼ਲ ਤਰਾਵੀਹ) ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ ਕੀ ਹੈ?” ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضيَ اللهُ عنهما:
سَأَلَ رَجُلٌ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ عَلَى المِنْبَرِ، مَا تَرَى فِي صَلاَةِ اللَّيْلِ، قَالَ: «مَثْنَى مَثْنَى، فَإِذَا خَشِيَ الصُّبْحَ صَلَّى وَاحِدَةً، فَأَوْتَرَتْ لَهُ مَا صَلَّى» وَإِنَّهُ كَانَ يَقُولُ: «اجْعَلُوا آخِرَ صَلاَتِكُمْ وِتْرًا» فَإِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَمَرَ بِهِ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 472]
المزيــد ...
ਅਬਦੁੱਲਾ ਬਿਨ ਉਮਰ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁਮਾ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:
ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਮਿਨਬਰ ‘ਤੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ (ਨਫ਼ਲ ਤਰਾਵੀਹ) ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ ਕੀ ਹੈ?” ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: «ਮਸਨ੍ਹਾ ਮਨ੍ਹਾਨ» — ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਕਰ ਕੇ ਪੜ੍ਹੋ।ਜਦੋਂ ਸਵੇਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਰਕਅਤ ਪੜ੍ਹੋ।ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਉਹ ਉਸ ਲਈ ਵਿਤ੍ਰ (ਵਿਟਰ) ਨਮਾਜ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਬੀ ﷺ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ: “ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਨਮਾਜ਼ ਨੂੰ ਵਿਟ੍ਰ ਬਣਾਓ,” ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹੁਕਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਿੱਤਾ।
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 472]
ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਮਿਨਬਰ ‘ਤੇ ਖੁਤਬਾ ਦੌਰਾਨ ਪੁੱਛਿਆ: “ਹੇ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ! ਮੈਨੂੰ ਸਿਖਾਓ ਕਿ ਮੈਂ ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਾਂ?” ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਤੁਸੀਂ **ਦੋ-ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਕਰਕੇ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਹਰ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਸਲੀਮ ਕਰੋ।**ਜਦੋਂ ਸਵੇਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਰਕਅਤ ਪੜ੍ਹੋ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ **ਵਿਤ੍ਰ (ਆਖ਼ਰੀ) ਨਮਾਜ਼** ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਅਤੇ ਨਬੀ ﷺ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ **ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਿਟ੍ਰ ਬਣਾਓ।**
Benefits from the Hadith
- ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ **ਹਰ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਸਲੀਮ ਕਰੋ**,ਇਹ **ਵਿਟ੍ਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ** ਸਾਰੀਆਂ ਨਫ਼ਲ ਰਕਅਤਾਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਰਾਤ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ **ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਮਿਹਦੂਦ ਨਹੀਂ** ਹੈ,
- ਨਵਵੀ ਰਹਿਮਾਹੁਲਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ:
- **“ਰਾਤ ਅਤੇ ਦਿਨ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਦੋ-ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।”**ਇਹ ਹਦੀਸ **ਉਤਮ ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ** ਲਈ ਹੈ, ਜੋ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ **ਤਸਲੀਮ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।**ਚਾਹੇ ਉਹ ਰਾਤ ਦੀ ਨਫ਼ਲ ਨਮਾਜ਼ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਦਿਨ ਦੀ ਨਫ਼ਲ, ਦੋ-ਦੋ ਰਕਅਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਸਲੀਮ ਕਰਨੀ **ਸੁਨਨ ਹੈ।**
- ਨਵਵੀ ਰਹਿਮਾ ਹੁੱਲਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ:
- 1. **ਸੁਨਨ ਨੇ ਰਾਤ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਨਮਾਜ਼ ਨੂੰ ਵਿੱਤ੍ਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ।**
- 2. **ਵਿੱਤ੍ਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ (ਫਜਰ) ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸਾਡੇ ਮਜ਼ਹਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਲਿਮਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।