Hadith: N dɔgɔnin, n bɛ i ladɔniya kumakan dɔw la: Ala tanga abɛ I tanga, ala tanga I b’a sɔrɔ I ɲɛ, n’i bɛ delilikɛ Ala de deli, ni bɛ tanga ɲini tanga ɲini ala de fɛ

عَنْ أَبِي العَبَّاسِ، عَبْدِ الله بْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: كُنْت خَلْفَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمًا، فَقَالَ:
«يَا غُلَامِ! إنِّي أُعَلِّمُك كَلِمَاتٍ: احْفَظِ اللَّهَ يَحْفَظْكَ، احْفَظِ الله تَجِدْهُ تُجَاهَكَ، إذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللهَ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاَللهِ، وَاعْلَمْ أَنَّ الأُمَّةَ لَوْ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إلَّا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ لَكَ، وَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إلَّا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ؛ رُفِعَتِ الأَقْلَامُ، وَجَفَّتِ الصُّحُفُ». وَفِي رِوَايَةِ غَيْرِ التِّرْمِذِيِّ: «احْفَظِ اللهَ تَجِدْهُ أَمَامَكَ، تَعَرَّفْ إلَى اللهِ فِي الرَّخَاءِ يَعْرِفْكَ فِي الشِّدَّةِ، وَاعْلَمْ أَنَّ مَا أَخْطَأَكَ لَمْ يَكُنْ لِيُصِيبَكَ، وَمَا أَصَابَك لَمْ يَكُنْ لِيُخْطِئَكَ، وَاعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مَعَ الصَّبْرِ، وَأَنْ الفَرَجَ مَعَ الكَرْبِ، وَأَنَّ مَعَ العُسْرِ يُسْرًا».
[صحيح] - [رواه الترمذي وغيره] - [الأربعون النووية: 19]

A minɛna abasi fa la, abasi den abudala Ala diɲɛna u ma a ko: ne tun bɛ kira kɔfɛ dondɔ nɛɛma ni kisi b'a ye a ko:
N dɔgɔnin, n bɛ i ladɔniya kumakan dɔw la: Ala tanga abɛ I tanga, ala tanga I b’a sɔrɔ I ɲɛ, n’i bɛ delilikɛ Ala de deli, ni bɛ tanga ɲini tanga ɲini ala de fɛ, a dɔn: ni mantonw bɛɛ fàràla ɲɔgɔnkan k’u bɛ i nafa ni fɛn dɔye, u tɛ se fó ala ye min latigɛ I kan, wa ni u fàràla ɲɔgɔnkan k'u bɛ tɔɔrɔ la se i ma, u tɛ se fo Ala ye min latigɛ i kan, daba kɔrɔtala ka ban wa Sɛbɛnwala jàrà.
[صحيح] - [رواه الترمذي وغيره] - [الأربعون النووية - 19]

Explanation

Abasi den bɛ kibaruyali kɛ Ala diɲɛna a ma k'a fɔ a le denmisɛn man tun bɛ kira kɔfɛ yɛlɛnkan fɛn kan nɛɛma ni kisi b'a ye, kira k'a ma kisi b'a ye, ne bɛ i ladɔnniya koɲɛ dɔw ni ko dɔw la Ala b'i nàfa ni min ye : Ala tànga n'a ka yamaruyakanw tàngali ye ani yɔrɔmanjanya ka bɔ a ka fatani kow ma, yaasa a k'i sɔrɔ bàtow ni gɛrɛɲɔgɔnya baaraw de la, a kana i sɔrɔ Alasɔsɔ ni jùrumukow la, n'i y'o kɛ i sàra bɛ kɛ Ala b'i tànga ka bɔ duniya ni lahara ko kɔnnew ma, ani k'i dɛmɛ i ka kow la i taara yɔrɔ woo yɔrɔ. Ni be delikɛ I màgow la, Ala dɔrɔn de deli, a le kelen dɔrɔn de be delilikɛla jaabi. Wa n'i màgojɔra dɛmɛ la kana a ɲini mɔgɔsi fɛ fo Ala. Denganiya ka k'i bolo k'a fɔ nàfa tɛ sɛ i ma hali ni dugukolo kan mɔgɔ bɛɛ jɛra k'u b'a kɛ fo Ala ye min sɛbɛn, tɔɔrɔ tɛ sɛ k'i sɔrɔ hali ni dugukolo kan mɔgɔ bɛɛ jɛra k'u b'a kɛ I ye fo Ala ye min latigɛ. Ani k'a fɔ ni ko min filɛ sebaaya bɛɛ tìgi Ala y'a sɛbɛn k'a latigɛ k'a sanga a ka kodɔn n'a ka dɔɔni ma, Ala ye min sɛbɛn o tɛ yɛlɛma. Ani k'a fɔ ni mɔgɔ min ye Ala tànga n'a ka yamaruyakan tàngali ni yɔrɔmajanya ye a ka fatanikow ma, Alasanuman b'a dɔn jɔn ka hakɛ min b'a kan a b'a dɛmɛ. Ani k'a fɔ ni hadamaden ye Ala bàto nɔgɔya tuma Ala bɛ bɔda k'a ye gɛlɛya tuma, jɔn bɛɛ kan ka diɲɛ Ala ka latigɛ ma a hɛɛrɛma n'a juguman. Gɛlɛya ni lajarabi tuma sabali bɛ diyagoya a kan, i k'a dɔn sabali ye fonini konnɛgɛ de ye, ani k'a fɔ ni gɛlɛya juguyara fɛrɛbɔ bɛ na ka bɔ Ala yɔrɔ, ani k'a fɔ ni gɛlɛya nana Ala b'a kɔ falen nɔgɔya la.

Benefits from the Hadith

1. Denmisɛnw ni denw kalanni duniya kow la ka bɔ Alakelenbatiya ni ladabuw la o n'a ɲɔgɔnnaw nàfa .
2. Sàra bɛ kɛ ni baara nɔɔniya de ye.
3. Yamaruyali ni sɛmɛli ye ka taa Ala ma, ani jigidali a kelen kan, a le de ye jìgìsɛmɛyɔrɔ nɛɛmalen ye.
4. Limaniya latigɛtɛmɛnen ni naata la ani ka diɲɛ n'a ye , ani ko Ala de ye ko bɛɛ latigɛ.
5. Ni min ye Ala ka koɲɛ yɛbɛbɛ Ala b'o yɛbɛbɛ a tɛ o latànga.
6. Nisɔndiya belebele ye k'a fɔ de ni gɛlɛya ye mɔgɔ sɔrɔ a ka nɔgɔya makɔnɔ. [Alah yɔrɔ]
7. Jɔn lanisɔndiyali lajarabi tuma, an'a ka kanufɛn sɔrɔbaliya ni kira ka kumakan ye: << a dɔn ko min ye i sɔrɔ o tun tɛsɛ k'i jɛ, wa min y'i jɛ o tun tɛsɛ k'i sɔrɔ>> fɔlɔ ye nisɔndiyali ye tɔɔrɔ sɔrɔli la, filanan ye nisɔndiyali ye kanufɛn jɛli la.