ሓዲሥ: ሰባት አካላቶች ከአላህ ጥላ በቀር ጥላ በሌለበት ቀን አላህ በጥላው ስር ያስጠልላቸዋል።
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ تَعَالَى فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ: إِمَامٌ عَدْلٌ، وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ اللَّهِ، وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِي المَسَاجِدِ، وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ، اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ، وَرَجُلٌ دَعَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ: إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ، وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ، وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا، فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1423]
المزيــد ...
ከአቡ ሁረይራ (ረዺየሏሁ ዐንሁ) - አላህ መልካም ሥራቸውን ይውደድላቸውና - እንደተላለፈው: ነቢዩ (የአላህ ሰላትና ሰላም በእርሳቸው ላይ ይስፈን) እንዲህ ብለዋል:
"ሰባት አካላቶች ከአላህ ጥላ በቀር ጥላ በሌለበት ቀን አላህ በጥላው ስር ያስጠልላቸዋል። ፍትሃዊ መሪ፤ አላህን በማምለክ ያደገ ወጣት፤ ቀልቡ ወደ መስጂዶች የተንጠለጠለ ሰውዬ፤ በአላህ መንገድ የተገናኙ በርሱም መንገድ የተለያዩ ለአላህ ብለው የተዋደዱ ሁለት ሰዎች፤ የተከበረችና ቆንጆ የሆነች ሴት ለዝሙት ጠርታው እኔ አላህን እፈራለሁ ያለ ሰውዬ፤ ቀኙ የምትሰጠውን ግራው እስከማታውቅ ድረስ ምፅዋቱን በመደበቅ ምፅዋት የመፀወተ ሰውዬ፤ አላህን ገለል ብሎ አውስቶ አይኖቹ ያነቡ ሰውዬ ናቸው።"
[ሶሒሕ ነው።] - [ቡኻሪና ሙስሊም ዘግበውታል።] - [ሶሒሕ አልቡኻሪ - 1423]
ነቢዩ (የአላህ ሰላትና ሰላም በእርሳቸው ላይ ይስፈን) ከአማኞች ሰባት አይነት ሰዎችን ከአላህ ጥላ ውጪ ሌላ ጥላ በሌለበት ቀን አላህ ከዐርሹ ጥላ ስር እንደሚያስጠልላቸው አበሰሩ። አንደኛ: ወንጀለኛ ባለመሆን በራሱ ላይ ፍትሃዊ የሆነ፤ የሚመራቸውንም ህዝቦች ባለመበደል በህዝቦቹ መካከል ፍትሃዊ የሆነ መሪ ነው። ይህም ትልቅ ስልጣን የተሸከመ ሰው ነው። በተመሳሳይም የሙስሊሞችን ጉዳይ የሚመራ ፍትሃዊ የሆነ ሰው ሁሉ እዚህ ውስጥ ይካተታል። ሁለተኛ: አላህን በማምለክ ያደገ ወጣት፤ እስኪሞት ድረስም ወጣትነቱንና የንቃት እድሜውን በዚሁ ሁኔታ የጨረሰ ሰው ነው። ሶስተኛ: ቀልቡ ወደ መስጂድ የተንጠለጠለ ሰውዬ ነው። መስጂድን በደንብ ስለሚወድና አብዝቶ መስጂድ ውስጥ ስለሚያሳልፍ ከመስጂድ በወጣ ቁጥር ወደ መስጂድ እስኪመለስ ድረስ ይጓጓል። ከመስጂድ ውጪ ሆኖ አካሉ የሆነ ነገር ቢያጋጥመው እንኳ ቀልቡ መስጂድ ላይ እንደሆነ የሚቀጥል ነው። አራተኛ: በትክክል ለአላህ ብለው የተዋደዱ ሁለት ሰዎች በእምነታዊ ውዴታ ላይ ሆነውም የዘወተሩ፤ በአካል ወይም በርቀት ባይገናኙ እንኳ በመካከላቸው ሞት እስኪለያያቸው ድረስ በአለማዊ ጉዳይ ያልተቆራረጡ ናቸው። አምስተኛ: የጥሩ ዘር፣ የልቅና፣ የክብር፣ የገንዘብ፣ የቁንጅና ባለቤት የሆነች ሴት ከርሷ ጋር ዝሙት እንዲፈፅም ፈልጋው እኔ አላህን እፈራለሁ በማለት እምቢ ያለ ሰውዬ ነው። ስድስተኛ: ቀኙ የምትሰጠውን ግራው እስከማታውቅ ድረስ በመደበቅና ይዩልኝ ውስጥ ሳይገባ ትንሽም ይሁን ብዙ ምፅዋትን የመፀወተ ሰው ነው። ሰባተኛ: ከሰዎች ገለል ብሎ አላህን በቀልቡ በማስታወስ ወይም በምላሱ ዚክር በማለት ያወሳና አላህን በመፍራትና በማላቅ ሁለት አይኖቹ ያነቡ ሰው ነው።
ከሐዲሱ የምንጠቀማቸው ቁምነገሮች
- የተጠቀሱት ሰባት አይነት ሰዎች ያላቸውን ደረጃና እነርሱ የሰሩትን በመከተል ላይ መነሳሳቱን እንረዳለን።
- ኢብኑ ሐጀር "አላህ በጥላው ስር" በሚለው ነቢያዊ ንግግር ዙሪያ እንዲህ ብለዋል: «በዚህ የተፈለገው የዐርሹ ጥላ ነው። ይህንንም የሚጠቁመው በሰዒድ ቢን መንሱር ዘገባ ሐሰን በሆነ ሰነድ ሰልማን ባስተላለፉት ሐዲስ "ሰባት አካላቶችን አላህ በዐርሹ ጥላ ስር ያስጠልላቸዋል።" የሚል መምጣቱ ነው።»
- ኢብኑ ሐጀር እንዲህ ብለዋል: "ፍትሃዊ መሪ የሚለው ከተተረጎመበት ሁሉ የተሻለው ትርጓሜ: ሁሉንም ነገር ያለምንም ወሰን ማለፍና ያለምንም ማጓደል በሚገባው ቦታ በማስቀመጥ አላህ ያዘዘውን የሚከተል ማለት ነው። ከሰባቱ አስቀድመው የጠቀሱትም በርሱ የሚገኘው ጥቅም አጠቃላይ ስለሆነ ነው።"
- ሶላት ከሰገዱ በኋላ ሌላኛውን ሶላት መጠበቅ ያለውን ደረጃ እንረዳለን።
- ነወዊይ እንዲህ ብለዋል: "ይህ ሐዲሥ ለአላህ ብሎ በመዋደድ ላይ ያነሳሳል፤ ያለውንም ትልቅ ደረጃ ይገልፃል።"
- ክብርና ቁንጅና ተለይተው የተጠቀሱት ሰዎች አብዝተው ስለሚፈልጉትና ስለሚጓጉለት እንዲሁም እነርሱንም ለማግኘት ስለሚያስቸግር ነው።
- ከይዩልኝ ከፀዳ፣ ሌሎች ምፅዋት እንዲሰጡ ለማነሳሳት አስቦ፣ ለሌሎች አርአያ ለመሆን አስቦና የእስልምናን መገለጫ ለማጉለት አስቦ ከሆነ ዘካንና ምፅዋትን በገሃድ መስጠትም የተደነገገ ቢሆንም በላጩ ምፅዋት ግን ከይዩልኝ የራቀውና የተደበቀው ነው።
- እነዚህ ሰባት አይነት ሰዎች ይህንን ፀጋ ያገኙት ስራቸውን ለአላህ ከማጥራታቸውም ጋር ስሜታቸውን በመፃረራቸው ምክንያት ነው።
- "ሰባት አይነት ሰዎች አላህ ያስጠልላቸዋል።" በሚለው ነቢያዊ ንግግር በዚህ ቁጥር መገደባቸው የታለመ ጉዳይ አይደለም። ይልቁንም እዚህ ሐዲሥ ውስጥ ከተጠቀሱት ውጪም አላህ ከዐርሹ ጥላ ስር የሚያስጠልላቸው ሌሎች አካላትም መጥተዋል።
- ኢብኑ ሐጀር እንዲህ ብለዋል: "እዚህ ሐዲሥ ውስጥ ወንዶች መጠቀሳቸው ሴቶች አይገቡም ማለት አይደለም። ይልቁንም የተጠቀሱት ስራዎች ወንዶችንም ሴቶችንም በጋራ ይመለከታል። ነገር ግን ፍትሃዊ መሪ በሚለው የተፈለገው ዋና መሪን ብቻ ከሆነ ሴት ልጅ አትካተትም። ፍትሃዊ መሪ ሲባል ሌላውንም የሚያካትት ከሆነ ግን የቤት ሃላፊ ሆና በልጆቿ መካከል ፍትህ የምታሰፍን የሆነች ሴት ፍትሃዊ መሪ በሚለው ውስጥ ልትገባ ትችላለች። ልክ እንደዚሁ ሴት ልጅ መስጂድን አጥብቆ መያዝ ከሚለውም ትወጣለች። ምክንያቱም ሴት ልጅ መስጂድ ከምትሰግደው ሶላት ይልቅ ቤት ውስጥ የምትሰግደው ሶላት ይበልጣልና። ከነዚህ ውጪ ባሉት ስራዎች ግን ሴት ልጅ ከወንድ ጋር ትጋራለች። ሴት ልጅ ለዝሙት የጠራችው ወንድ የሚለው ሳይቀር ለሴትም ይሆናል። ይህም ለምሳሌ ንጉስና ቆንጆ የሆነ ወንድ ለዝሙት ጠርቷት ውስጧ እየፈለገም አላህን በመፍራቷ ምክንያት ከዚህ የታቀበች እንደሆነ ማለት ነው።"
ምድቦች
ተጨማሪ
- ሓዲሥ: ንፅህና የኢማን ግማሽ ነው 'አልሐምዱ ሊላህ' (ምስጋና ለአላህ የተገባ ነው) የሚለው ሚዛን ይሞላል፤ 'ሱብሐነላህ ወል'ሐምዱ ሊላህ' (አላህ ጥራት የተገባው ነው፤ ምስጋናም ሁሉ ለአላህ ነው) የሚለው በሰማያትና በምድር መካከል ያለውን ይሞላሉ ወይም ይሞላል
- ሓዲሥ: ከባባዶቹን ወንጀሎች ከተጠነቀቁ አምስቱ ሶላቶች፣ ከጁሙዐ እስከ ጁሙዐ፣ ከረመዳን እስከ ረመዳን በመካከላቸው የተሰሩትን ወንጀሎች ያስሰርዛሉ።
- ሓዲሥ: ሐላል (የተፈቀደ) ነግር ሁሉ ግልፅ ነው። ሐራሙም (እርም የተደረገ) ነግር ሁሉ ግልፅ ነው።
- ሓዲሥ: በአላህ ገንዘብ ያለአግባብ የሚገለገሉ ሰዎች ለነርሱ የትንሳኤ ቀን እሳት ተዘጋጅቶላቸዋል።
- ሓዲሥ: ሟቾችን አትሳደቡ! እነርሱ ወዳስቀደሙት (ስራቸው) ሂደዋልና።
- ሓዲሥ: ሲገናኙ ይህም እየዞረ ያኛውም እየዞረ ወንድሙን ከሶስት ሌሊቶች በላይ ሊያኮርፈው አይፈቀድለትም። ከሁለቱ ምርጡ በሰላምታ የሚጀምረው ነው።
- ሓዲሥ: ዝምድናን ቆራጭ ጀነት አይገባም።