Hadith: “Hisy fakam-panahy, ary izay mipetraka ao aminy dia ho tsara kokoa noho izay mandeha ao, ary izay mandeha ao dia tsara kokoa noho izay mihazakazaka manatona azy,

عَنْ عُثْمَانَ الشَّحَّامِ، قَالَ: انْطَلَقْتُ أَنَا وَفَرْقَدٌ السَّبَخِيُّ إِلَى مُسْلِمِ بْنِ أَبِي بَكْرَةَ وَهُوَ فِي أَرْضِهِ، فَدَخَلْنَا عَلَيْهِ فَقُلْنَا: هَلْ سَمِعْتَ أَبَاكَ يُحَدِّثُ فِي الْفِتَنِ حَدِيثًا؟ قَالَ: نَعَمْ، سَمِعْتُ أَبَا بَكْرَةَ رضي الله عنه يُحَدِّثُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِنَّهَا سَتَكُونُ فِتَنٌ، أَلَا ثُمَّ تَكُونُ فِتْنَةٌ الْقَاعِدُ فِيهَا خَيْرٌ مِنَ الْمَاشِي فِيهَا، وَالْمَاشِي فِيهَا خَيْرٌ مِنَ السَّاعِي إِلَيْهَا، أَلَا فَإِذَا نَزَلَتْ أَوْ وَقَعَتْ فَمَنْ كَانَ لَهُ إِبِلٌ فَلْيَلْحَقْ بِإِبِلِهِ، وَمَنْ كَانَتْ لَهُ غَنَمٌ فَلْيَلْحَقْ بِغَنَمِهِ، وَمَنْ كَانَتْ لَهُ أَرْضٌ فَلْيَلْحَقْ بِأَرْضِهِ»، قَالَ فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللهِ أَرَأَيْتَ مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ إِبِلٌ وَلَا غَنَمٌ وَلَا أَرْضٌ؟ قَالَ: «يَعْمِدُ إِلَى سَيْفِهِ فَيَدُقُّ عَلَى حَدِّهِ بِحَجَرٍ، ثُمَّ لِيَنْجُ إِنِ اسْتَطَاعَ النَّجَاءَ، اللهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ؟ اللهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ؟ اللهُمَّ هَلْ بَلَّغْتُ؟»، قَالَ: فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللهِ أَرَأَيْتَ إِنْ أُكْرِهْتُ حَتَّى يُنْطَلَقَ بِي إِلَى أَحَدِ الصَّفَّيْنِ، أَوْ إِحْدَى الْفِئَتَيْنِ، فَضَرَبَنِي رَجُلٌ بِسَيْفِهِ، أَوْ يَجِيءُ سَهْمٌ فَيَقْتُلُنِي؟ قَالَ: «يَبُوءُ بِإِثْمِهِ وَإِثْمِكَ، وَيَكُونُ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 2887]

Tatitra azo avy tamin'i Othman Al-Shaham niteny : Nankany amin'i Moslim bin Abi Bakra izaho sy Farqad Al-Sabkhi raha teo amin'ny taniny izy, ka niditra tao aminy izahay ary niteny hoe : Nandre ny rainao niresaka momba ny fakam-panahy ve ianao? Dia hoy izy namaly : Eny, nandre an'i Abo Bakra (R.A) aho niteny hoe : Hoy i Mpaminany (S.A.W) :
“Hisy fakam-panahy, ary izay mipetraka ao aminy dia ho tsara kokoa noho izay mandeha ao, ary izay mandeha ao dia tsara kokoa noho izay mihazakazaka manatona azy, Ka raha midina na tonga izany “Koa izay manana rameva dia aoka hifikitra amin’ny ramevany, ary izay manana ondry dia aoka hifikitra amin’ny ondriny, ary izay manana tany dia aoka izy hifikitra amin’ny taniny". Niteny : Hoy lehilahy iray : Ry Irak'Allah, ahoana raha misy olona tsy manana rameva na ondry na tany? dia namaly izy hoe : “Mitondra ny sabany izy ka mamely ny lelany amin’ny vato, ary manavo-tena raha afaka manao izany, Moave tsy efa nampita ny teny ve aho? Moave tsy efa nampita ny teny ve aho? Moave tsy efa nampita ny teny ve aho? Niteny izy : Dia hoy ny lehilahy iray : Ry irak’Allah ô, ahoana ny hevitrao raha voatery entina any amin’iray amin’ireo andian'olona roa aho, na any amin’ny iray amin’ireo vondrona roa? ka novelesiny tamin'ny sabany aho, na hisy balapilesy tonga hamono ahy? Dia hoy i Mpaminany (S.A.W) : “Izy no hitondra ny fahotany sy ny fahotanao, ary ho anisan’ny mponin’ny helo izy.”
[Mari-pototra] - [Notantaraiin'i Moslim] - [Sahìh Moslim - 2887]

Ny fanazavana

Othman Al-Shaham sy Farqad Al-Sabkhi dia nanontany an'i Moslim, zanaky ny Swahaba lehibe Abo Bakra (R.A) : Moave ve izy nandre tamin'ny rainy resaka avy tamin'ny Mpaminany (S.A.W) momba ny korontana sy ny ady mitranga eo amin'ny samy silamo? Dia namaly izy hoe : Eny, nolazain'ny Mpaminany (S.A.W) fa hisy korontana aorian’ny fahafatesany, ary izay mipetraka sy tsy miraharaha izany dia tsara noho izay mandeha amin’izany nefa tsy manampo izany fa mitady izany, ary izay mandeha makany dia tsara noho izay mirohotra mitady azy sy mandray anjara amin'izany. Avy eo ny Mpaminany (S.A.W) dia nanome toromarika izay niaina na nitrangan'ny fotoan'ny korontana, ary raha mahita fialofana izy, dia aoka hialoka ao; Na izay manana rameva ho fiandrasana, aoka izy hanaraka ny ramevany, ary izay manana ondry ho fiandrasana, dia aoka izy hanaraka ny ondriny, ary izay manan-tany sy toeram-pambolena, dia aoka izy hanaraka ny taniny. Hoy ny lehilahy iray : Ry irak’Allah ô, raha misy olona tsy manan-kialofana na rameva, na ondry, na tany? Dia hoy izy : Miantehitra amin'ny fitaovam-piadiany izy ka manindrona azy ary manimba azy, dia mandositra ary mamonjy ny tenany sy ny zanany raha azony atao. Dia nijoro vavolombelona in-telo i Mpaminany (S.A.W) ka niteny manao hoe : Allah ô, tsy efa nampita ny hafatra ve aho? Allah ô, tsy efa nampita ny hafatra ve aho? Allah ô, tsy efa nampita ny hafatra ve aho? Hoy ny lehilahy iray : Ry irak’Allah ô, ahoana ny hevitrao raha voatery aho hikambana amin’ iray amin’ireo laharana roa, na amin’ny iray amin’ireo antokon’olona roa, ka nisy lehilahy namely ahy tamin’ny sabany, na nisy balapilesy tonga namono ahy? Hoy i Mpaminany (S.A.W) : “Hiverina miaraka amin’ny fahotany sy ny fahotan’izay rehetra novonoiny izy, ary amin’ny andro fitsanganana amin’ny maty dia ho anisan’ny mponin'ny Afobe izy.

Lesona azo avy amin'ny Hadith

1. Ny vaovao momba ny fisehoan’ny korontana dia ny fampitandremana amin'izany, ary mba hiomanana amin’izany, mba tsy hidirany amin’izany, ary ny hangataka amin’I Allah ny faharetana sy ny famonjena amin’ny ratsy.
2. Hoy i Al-Nawawi : Ny fitenenan'ny Mpaminany (S.A.W) hoe : “Izay mipetraka ao dia tsara noho izay mijoro” sns..., dia midika ho manazava ny loza lehibe aterak’izany, mandrisika ny olona iray hiala amin’izany ary handositra izany, ary ny faharatsiana sy ny fakam-panahy dia mifototra amin’ny firaiketam-pon’ny tsirairay aminy.
3. Hoy i Al-Nawawi : "Esorina amin'izay voatery manatrika any ny ota, fa ny vono olona dia tsy azo atao an-keriny, fa izay terena dia meloka amin'izay asaina manao izany, araka ny marimaritra iraisana.
4. Hoy I Ibn Hajar : Hoy ny sasany : Raha misy antokon'olona mikomy amin'ny Imam ka tsy manao izay tsy maintsy atao aminy ka raikitra ny ady, dia tsy maintsy atao ny miady aminy, tahak'izany raha misy antokon'olona roa miady, dia tsy maintsy samy manakana an-kery ny tànan'ny mpanao ratsy ary manohana ny mpanao tsara, Izany no hevitriny maro an'isa, ary ny hafa dia tsy niombon-kevitra ary nilaza hoe : Ny ady rehetra misy eo amin'ny antokon'olona roa, izay tsy misy imam ho an'ny vondrona, dia voarara ny ady, ary ny hadith ato amin'ity toko ity sy ireo toko hafa dia nambara momba izany.
5. Hoy i Al-Nawawi : Tsy nitovy hevitra ny manam-pahaizana momba ny ady amin'ny fikomiana, ary nisy vondrona iray nilaza hoe : Tsy tokony hiady amin'ny fikomiana ny silamo izy, ary raha miditra ao an-tranony izy ireo ka mangataka ny hamono azy, dia tsy azony atao ny miaro tena; Satria mandika teny ilay mitady, ary izany no fotom_pampianaran’i Abo Bakra (R.A) sy ny hafa, hoy I Ibn Omar sy Imran bin Al-Hosayn (R.A) sy ny hafa : Tsy miditra izy ao anatin'izany, fa raha mikasa ny hiaro tena izy, ireo foto-pampianarana roa ireo dia mifanaraka amin'ny fijanonana tsy hiditra amin'ny korontana rehetra amin'ny finoana Silamo. Ny ankamaroan'ny mpanara_dia sy ny mpandimby ary ny manam-pahaizana ankapoben'ny finoana Silamo dia nilaza hoe : "Ilaina ny manohana ny marina amin'ny korontana, ary ny miady aminy amin'ireo mpandika lalàna, araka ny nolazain'I Allah Tsitoha : {Koa miadia amin'ireo izay mandika izany mandra-pahatongan'izy ireo manaiky ny didin'I Allah...} Ny andininy, ary izany no fomba fijery marina, ary ny hadith dia adika amin'ireo izay toa tsy marina na amin'ny sekta roa mampahory, izay tsy misy fandikana.