حديث: لَا يَسْتَنْجِي أَحَدُكُمْ بِدُونِ ثَلَاثَةِ أَحْجَارٍ». هیچ یک از شما با کمتر از سه سنگ استنجا نکند

عَنْ سَلْمَانَ رَضيَ اللهُ عنه قَالَ:
قَالَ لَنَا الْمُشْرِكُونَ: إِنِّي أَرَى صَاحِبَكُمْ يُعَلِّمُكُمْ حَتَّى يُعَلِّمَكُمُ الْخِرَاءَةَ، فَقَالَ: أَجَلْ، إِنَّهُ نَهَانَا أَنْ يَسْتَنْجِيَ أَحَدُنَا بِيَمِينِهِ، أَوْ يَسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةَ، وَنَهَى عَنِ الرَّوْثِ وَالْعِظَامِ وَقَالَ: «لَا يَسْتَنْجِي أَحَدُكُمْ بِدُونِ ثَلَاثَةِ أَحْجَارٍ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 262]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از سلمان رضی الله عنه روایت است که گفت:
مشرکان به ما گفتند: می بینم که رفیق شما برای شما حتی آداب قضای حاجت را آموزش می دهد، گفت: بله، ما را از استنجا کردن با دست راست، رو به قبله شدن، و از استخدام سرگین و استخوان نهی کرده است، و گفت: «لَا يَسْتَنْجِي أَحَدُكُمْ بِدُونِ ثَلَاثَةِ أَحْجَارٍ». هیچ یک از شما با کمتر از سه سنگ استنجا نکند.
[صحیح] - [مسلم روایت کرده] - [صحیح مسلم - 262]

توضیح

سلمان فارسی رضی الله عنه می فرماید: مشرکان به تمسخر به ما گفتند: پیامبر شما همه چیز را به شما آموزش می دهد، حتی این که چگونه قضای حاجت اعم از ادرار یا مدفوع را انجام دهید! سلمان گفت: بله، آداب رفع حاجت را به ما آموخت؛ از جمله این است که او صلی الله علیه وسلم ما را نهی کرد که پس از رفع حاجت با دست راست استنجا کنیم، برای حفظ آن از نجاست و احترام آن، و یا هنگام ادرار و مدفوع رو به کعبه کنیم، و از استجمار با سرگین و فضولات یا استخوان های حیوان ها نهی نموده، و شخصی که در حال نجاست است نباید با کمتر از سه سنگ استجمار نماید.

از فوائد حدیث

1. بیان جامعیت و کمال شریعت اسلامی در هر آنچه که مردم نیاز دارند.
2. بیان برخی از آداب تشناب و استنجا.
3. تحریم از رو به قبله نشستن هنگام ادرار یا مدفوع؛ بنابر قول او که فرمود: « نهانا»، «ما را نهی کرد» و اصل در نهی، تحریم است.
4. نهی از استنجاء و یا استجمار با دست راست؛ بنابر کرامت و شرافت آن.
5. برتریت دست راست بر دست چپ؛ زیرا از دست چپ برای دور کردن نجاست ها و کثافت ها، اما از دست راست برای کارهای دیگر استفاده می شود.
6. وجوب دور کردن نجاست با آب و یا سنگ ها، چه نجاست کم باشد و چه زیاد.
7. منع استفاده کمتر از سه سنگ برای استجمار؛ زیرا کمتر از سه سنگ معمولاً پاک نمی شود.
8. هر چه به مقصود تطهیر و پاکسازی حاصل شود کفایت می کند، ولی آنچه که پیامبر صلی الله علیه وسلم سنگ ها را مشخص کرده است؛ زیرا همین رایج بود و چیزی که اینگونه باشد هیچ مفهومی ندارد.
9. مستحب بودن استجمار را به تعداد فرد (تاق)، اگر طهارت با چهار مرتبه حاصل شد، مستحب است از سنگ پنجم هم استفاده کند و به همین ترتیب؛ بنابر قول او صلی الله علیه وسلم که می فرماید: (من استجمر فليوتر).
10. کسی که از سنگ برای استجمار استفاده می کند، آن را باید با عدد فرد انجام دهد.
11. منع استفاده از سرگین برای استجمار؛ چون یا نجس است یا علوفۀ مواشی جن است.
12. منع استفاده از استخوان برای استجمار؛ چون یا نجس است، یا غذای خود جن است.