Hadith: “ਸੱਚਮੁੱਚ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਆਯਤ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ।”

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضيَ اللهُ عنهُ قَالَ:
لَمَّا نَزَلَتْ: {إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا لِيَغْفِرَ لَكَ اللهُ} إِلَى قَوْلِهِ {فَوْزًا عَظِيمًا} [الفتح: ١-٥] مَرْجِعَهُ مِنَ الْحُدَيْبِيَةِ، وَهُمْ يُخَالِطُهُمُ الْحُزْنُ وَالْكَآبَةُ، وَقَدْ نَحَرَ الْهَدْيَ بِالْحُدَيْبِيَةِ، فَقَالَ: «لَقَدْ أُنْزِلَتْ عَلَيَّ آيَةٌ هِيَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا جَمِيعًا».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 1786]

Translation Needs More Review.

**ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ:**
ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਯਤਾਂ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਈਆਂ: “ਇੰਨਾ ਫਤਹਨਾ ਲੱਕਾ ਫਤਹਨ ਮੁਬੀਨ” ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ “ਫੌਜ਼ਨ ਅਜ਼ੀਮ” (ਸੂਰਹ ਫਤਹ: 1-5), ਇਹ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਦੇ ਵਾਪਸ ਮੌਕੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮਿਆਂ ਉਹ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਦਯ ਦੇ ਬਲਿਦਾਨ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਵਿੱਚ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ:“ਸੱਚਮੁੱਚ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਆਯਤ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ।”
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 1786]

Explanation

ਅਨਸ ਇਬਨ ਮਾਲਿਕ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਰਸੂਲ ﷺ ਉੱਤੇ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਨਜ਼ਿਲ ਕੀਤਾ: ਅਨਸ ਇਬਨ ਮਾਲਿਕ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਹ ਆਯਤਾਂ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਈਆਂ:**“ਇੰਨਾ ਫਤਹਨਾ ਲੱਕਾ ਫਤਹਨ ਮੁਬੀਨ (1) … ਫੌਜ਼ਨ ਅਜ਼ੀਮ (5)”** (ਸੂਰਹ ਫਤਹ: 1-5), ਉਹ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਹਿਬੇ ਕਬਰਾਂ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸੋਚਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸੌਦਾ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਵਿੱਚ ਹਦਯ ਦਾ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਸੱਚਮੁੱਚ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਆਯਤ ਨਜ਼ਿਲ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ,” ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਆਯਤ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ।

Benefits from the Hadith

1. ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਬੀ ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਉੱਤੇ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਦੇ ਸੌਦੇ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਵੱਡੇ ਫਤਹ ਦੀ ਬੇਹਤਰੀਨ ਨੇਅਮਤ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਮਹਾਨ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਦਾ ਉਲੇਖ ਉਸ ਆਯਤ ਵਿੱਚ ਹੈ: **“ਇੰਨਾ ਫਤਹਨਾ ਲੱਕਾ ਫਤਹਨ ਮੁਬੀਨ”**।
2. ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਹਾਬਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਮੋਹਰ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਵੱਡਾ ਨੇਅਮਤ ਨਾਜ਼ਿਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਯਤ ਵਿੱਚ ਹੈ: **“ਤਾਕਿ ਮੋਮਿਨ ਮਰਦ ਅਤੇ ਮੋਮਿਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਜਨਨਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਗ ਰਹੇ ਹਨ”**।
3. ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਬੀ ﷺ ਅਤੇ ਮੋਮਿਨਾਂ ‘ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਫਜ਼ੀਲਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਤਹ ਅਤੇ ਨੁਸਰਤ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਦਿੱਤਾ।
4. ਸਅਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਫਸੀਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਆਯਤ ਬਾਰੇ ਫਰਮਾਇਆ: **“ਇੰਨਾ ਫਤਹਨਾ ਲੱਕਾ ਫਤਹਨ ਮੁਬੀਨ”** (ਸੂਰਹ ਫਤਹ: 1) ਦਾ ਇਸਤਲਾਹ ਹੁਦੈਬੀਯਾ ਦੇ ਸੌਦੇ ਲਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨਬੀ ﷺ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਆਏ, ਕੂਫ਼ਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਸੌਦਾ ਕੀਤਾ:
5. * ਉਸ ਨੇ ਕੂਫ਼ਰ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਰੋਕੀ।
6. * ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਮਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ।
7. * ਜੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਉਹ ਕੂਫ਼ਰ ਦੀ ਹਿਜ਼ਬ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਦਾ, ਅਤੇ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਉਹ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਹਿਜ਼ਬ ਨਾਲ।ਇਸ ਸੌਦੇ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਦਿਨ ਖੁੱਲਿਆ ਕਿ ਹਰ ਮੋਮਿਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕ ਇਸ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਇਸੇ ਲਈ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਇਸਨੂੰ “ਫਤਹ” ਕਿਹਾ ਅਤੇ “ਫਤਹ ਮੁਬੀਨ” ਦਰਜ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਫਤਹ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੂਫ਼ਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਧਰਮ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਸੀ, ਜੋ ਇਸ ਸੌਦੇ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਹੋਈ।