हदीस: जो सधैं उपवास बस्छ, उसले वास्तवमा उपवास नै राखेको छैन। महिनामा तीन पटक उपवास बस्नु भनेको वर्षभरि उपवास बस्नु जस्तै हो।

عَنْ عَبْدَ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ العَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«إِنَّكَ لَتَصُومُ الدَّهْرَ، وَتَقُومُ اللَّيْلَ؟»، فَقُلْتُ: نَعَمْ، قَالَ: «إِنَّكَ إِذَا فَعَلْتَ ذَلِكَ هَجَمَتْ لَهُ العَيْنُ، وَنَفِهَتْ لَهُ النَّفْسُ، لاَ صَامَ مَنْ صَامَ الدَّهْرَ، صَوْمُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ صَوْمُ الدَّهْرِ كُلِّهِ»، قُلْتُ: فَإِنِّي أُطِيقُ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ، قَالَ: «فَصُمْ صَوْمَ دَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ، كَانَ يَصُومُ يَوْمًا وَيُفْطِرُ يَوْمًا، وَلاَ يَفِرُّ إِذَا لاَقَى».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 1979]

यस अनुवादलाई थप समीक्षा र जाँचको आवश्यकता छ.

अब्दुल्लाह बिन अम्र बिन आस (रजियल्लाहु अन्हुमा) ले वर्णन गरेका छन्, रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभएको छ :
"के तपाईं सधैं दिनमा उपवास बस्नुहुन्छ र सधैं रातमा प्रार्थना गर्नुहुन्छ?" मैले भने: हो! उहाँले भन्नुभयो: "यसो गर्नाले आँखा थाक्नेछ र शरीर कमजोर हुनेछ। जो सधैं उपवास बस्छ, उसले वास्तवमा उपवास नै राखेको छैन। महिनामा तीन पटक उपवास बस्नु भनेको वर्षभरि उपवास बस्नु जस्तै हो।" मैले भने: मसँग त्योभन्दा बढी उपवास बस्ने शक्ति छ। उहाँले भन्नुभयो: "त्यसो भए दाऊद (अलैहिस्सलाम) को रोजा पालना गर। उनी एक दिन रोजा राख्थे र एक दिन राख्दैनथे र शत्रुको सामना गर्दा भाग्दैनथे।"
[सही] - [मुत्तफकुन अलैहि] - [सही बुखारी - 1979]

व्याख्या

रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले अब्दुल्लाह बिन अम्र (रजियल्लाहु अन्हुमा) ले वर्षभरि निरन्तर उपवास बस्छ र एक दिन पनि छोड्दैन। त्यसैगरी, उनले रातभरि प्रार्थना गर्छ र सुत्दैन भन्ने कुरा थाहा पाइसकेपछि उनलाई त्यसो गर्नबाट निषेध गर्नुभयो र भन्नुभयो: "उपवास बस र उपवास नबस। राती तहज्जुदको नमाज पढ् र सुत।" उहाँले लगातार उपवास बस्न र रातभर सलाह पढ्न निषेध गर्दै भन्नुभयो: यदि तपाईंले यसो गर्नुभयो भने, तपाईंको दृष्टि कमजोर हुनेछ र तपाईंको आत्मा थकित हुनेछ। जसले निरन्तर एक वर्षसम्म उपवास बस्छ उसले पटक्कै उपवास राखेको छैन। किनभने निषेधको विरोधको कारणले गर्दा ऊ इनाम र प्रतिफलबाट वञ्चित भयो र खाने वा पिउने पनि गरेन। त्यसपछि उहाँले उसलाई प्रत्येक महिनाको तीन दिन उपवास राख्न निर्देशन दिनुभयो, जुन एक वर्ष बराबरको उपवास हो, किनकि प्रत्येक दिन दस दिन बराबर हुन्छ र यो एउटा पुण्यकर्मको सबैभन्दा कम गुणा हो। तपाईंको यो निर्देशन पछि, अब्दुल्लाहले भने: मसँग यो भन्दा बढी गर्ने शक्ति छ। जवाफमा, नबी (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभयो: यदि त्यसो हो भने, दाऊदको रोजा राख्नुहोस्, जुन सबैभन्दा राम्रो रोजा हो। उनी एक दिन उपवास गर्थे र अर्को दिन उपवास गर्दैनथे र शत्रुको सामना गर्दा भाग्दैनथे, किनभने उनको रोजा राख्ने तरिकाले उनको शरीरलाई कमजोर हुन दिँदैनथ्यो।

हदीसका केही फाइदाहरू

1. प्रत्येक महिनामा तीन पटक उपवास बस्नु भनेको पूरा वर्षभरि उपवास बस्नु जस्तै हो। किनभने पुण्यकर्मको प्रतिफल दश गुणा दिइन्छ। यसरी, तीनवटा उपवास तीस दिनको उपवास बराबर हुन्छ। त्यसैले, जसले प्रत्येक महिनामा तीन पटक उपवास बस्छ, उसले वर्षभरि उपवास बसे जस्तै हो।
2. मानिसहरूलाई अल्लाहतर्फ आमन्त्रित गर्ने एउटा तरिका भनेको कार्य गर्न प्रोत्साहित गर्नु र यसको प्रतिफल र त्यसमा दृढ रहँदा प्राप्त हुने पुन्य उल्लेख गर्नु हो।
3. अल-खत्ताबीले भने: अब्दुल्लाह बिन अम्रको कथाको सार के हो भने अल्लाहले आफ्नो सेवकलाई केवल उपवास बसेर आफ्नो उपासना गर्न लगाउनुभएन, बरु विभिन्न प्रकारका उपासनाहरूद्वारा आफ्नो उपासना गर्न आदेश दिनुभएको छ। यदि उसले एउटा कुरामा आफ्नो सक्दो प्रयास खर्च गर्छ भने ऊ अन्य कुराहरूमा कमजोर हुने हो। त्यसकारण, यसमा मध्यम हुनु राम्रो हो ताकि उसले अन्य कुराहरूको लागि केही शक्ति जोगाउन सकोस्। दाऊदको बर्त बस भनेर रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले पनि संकेत गर्नुभएको थियो: "र जब उनी कसैसँग भेट्थे तब उनी भाग्दैनथे," किनभने उनी जिहादको लागि उपवास तोडेर आफूलाई बलियो बनाउन्थे।
4. अतिवादमा जाने र उपासनामा ढोंग गर्न निषेध र सबैभन्दा राम्रो कार्य भनेको सुन्नतको पालना गर्नु हो।
5. अधिकांश विद्वानहरूको धारणा: लगातार उपवास राख्नु मकरूह (अप्रिय) हो । यदि कसैले आफैंमाथि अत्यधिक दबाब दिन्छ, आफूलाई हानि पुर्‍याउँछ, नबीको सुन्नतबाट टाढा जान्छ र उहाँको सुन्नत बाहेक अरू केही राम्रो छ भन्ने विश्वास गर्छ भने यो निषेधित हो।