Hadith: ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਖੁਫ਼ ਨਾ ਉਤਾਰੋ, ਸਿਵਾਏ ਜਨਾਬਾ (ਮਹਿੰਗਾ ਪਾਪ) ਤੋਂ; ਪਰ ਪਖਾਨਾ, ਪੇਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁਫ਼ ਉਤਾਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

عَنْ زِرِّ بْنِ حُبَيْشٍ قَالَ:
أَتَيْتُ صَفْوَانَ بْنَ عَسَّالٍ المُرَادِيَّ، أَسْأَلُهُ عَنِ المَسْحِ عَلَى الخُفَّيْنِ، فَقَالَ: مَا جَاءَ بِكَ يَا زِرُّ؟ فَقُلْتُ: ابْتِغَاءَ العِلْمِ، فَقَالَ: إِنَّ المَلاَئِكَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ العِلْمِ؛ رِضًا بِمَا يَطْلُبُ، فَقُلْتُ: إِنَّهُ حَكَّ فِي صَدْرِي المَسْحُ عَلَى الخُفَّيْنِ بَعْدَ الغَائِطِ وَالبَوْلِ، وَكُنْتَ امْرَأً مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَجِئْتُ أَسْأَلُكَ: هَلْ سَمِعْتَهُ يَذْكُرُ فِي ذَلِكَ شَيْئًا؟ قَالَ: نَعَمْ، كَانَ يَأْمُرُنَا إِذَا كُنَّا سَفْرًا أَوْ مُسَافِرِينَ أَلَّا نَنْزِعَ خِفَافَنَا ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ وَلَيَالِيهِنَّ إِلَّا مِنْ جَنَابَةٍ، لَكِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ، فَقُلْتُ: هَلْ سَمِعْتَهُ يَذْكُرُ فِي الهَوَى شَيْئًا؟ قَالَ: نَعَمْ، كُنَّا مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ فَبَيْنَا نَحْنُ عِنْدَهُ إِذْ نَادَاهُ أَعْرَابِيٌّ بِصَوْتٍ لَهُ جَهْوَرِيٍّ: يَا مُحَمَّدُ، فَأَجَابَهُ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى نَحْوٍ مِنْ صَوْتِهِ: «هَاؤُمُ» وَقُلْنَا لَهُ: وَيْحَكَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ، فَإِنَّكَ عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَقَدْ نُهِيتَ عَنْ هَذَا، فَقَالَ: وَاللَّهِ لاَ أَغْضُضُ، قَالَ الأَعْرَابِيُّ: المَرْءُ يُحِبُّ القَوْمَ وَلَمَّا يَلْحَقْ بِهِمْ، قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «المَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ يَوْمَ القِيَامَةِ»، فَمَا زَالَ يُحَدِّثُنَا حَتَّى ذَكَرَ بَابًا مِنْ قِبَلِ المَغْرِبِ مَسِيرَةُ عَرْضِهِ، أَوْ يَسِيرُ الرَّاكِبُ فِي عَرْضِهِ أَرْبَعِينَ أَوْ سَبْعِينَ عَامًا.
[صحيح] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي: 3535]

Translation Needs More Review.

ਜ਼ਿਰ ਬਿਨ ਹੁਬੈਸ਼ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ:
ਮੈਂ ਸਫ਼ਵਾਨ ਬਨ ਅੱਸਾਲ ਮੁਰਾਦੀ ਕੋਲ ਗਿਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਖੁਫ਼ਾਂ (ਜੁੱਤਿਆਂ) ‘ਤੇ ਮਸਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ ਲਈ। ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਕੀ ਆਇਆ ਹੈ, ਏ ਜ਼ਿਰ?” ਮੈਂ ਕਿਹਾ: “ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ।”ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰ ਵਿਖਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।”ਮੈਂ ਕਿਹਾ: “ਮੈਂ ਖੁਫ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਸਹ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਪਖਾਨਾ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ਾਬ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਸਹਾਬੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨੇ ਸਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ?” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ। ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਖੁਫ਼ ਨਾ ਉਤਾਰੋ, ਸਿਵਾਏ ਜਨਾਬਾ (ਮਹਿੰਗਾ ਪਾਪ) ਤੋਂ; ਪਰ ਪਖਾਨਾ, ਪੇਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁਫ਼ ਉਤਾਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।،”ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨੇ ਸਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਹਵਾ (ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਾਲਤ) ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ?”ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਨਾਲ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਸੀ। ਇਕ ਅਰਾਬੀ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸਦੇ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ: ‘ਹਾਂ, ਇਹ ਰਹੇ।’ ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: ‘ਹੇ ਵਾਹ, ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਥੱਲੇ ਕਰੋ, ਤੁਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।’ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਵਾਹ, ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਥੱਲੇ ਕਰਾਂਗਾ।’ ਅਰਾਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ‘ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।’ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਇਨਸਾਨ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਯਾਮਤ ਦੇ ਦਿਨ।”ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦੱਸਿਆ ਜਦ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹ ਮਗਰਬ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਰਸਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰ ਦੇਵੇ, ਜਾਂ ਸਵਾਰੀ ਚਾਲਕ ਚਾਲੀ ਜਾਂ ਸੱਤਾਹ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ।
[صحيح] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي - 3535]

Explanation

ਜ਼ਿਰ ਬਿਨ ਹੁਬੈਸ਼ ਸਫ਼ਵਾਨ ਬਿਨ ਅੱਸਾਲ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੂ ਕੋਲ ਗਿਆ, ਖੁਫ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਸਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਣ ਲਈ।ਸਫ਼ਵਾਨ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: “ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਕੀ ਆਇਆ ਹੈ, ਏ ਜ਼ਿਰ?”ਜ਼ਿਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ।”ਸਫ਼ਵਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰ ਫੈਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਆਦਰ ਵਜੋਂ।”ਜ਼ਿਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਖੁਫ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਸਹ ਕਰਨ ਬਾਰੇ, ਪਖਾਨਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ੱਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਸਹਾਬੀ ਹੋ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਪੁੱਛਣ ਆਇਆ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ?” ਸਫ਼ਵਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ, ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਖੁਫ਼ ਨਾ ਉਤਾਰੋ, ਛੋਟੇ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਪਾਪ (ਜਿਵੇਂ ਪਖਾਨਾ, ਪੇਸ਼ਾਬ, ਅਤੇ ਸੌਣ) ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ; ਪਰ ਜਨਾਬਾ ਹੋਣ ਤੇ ਖੁਫ਼ ਉਤਾਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।”ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ: “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨੇ ਸਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਹੱਬ (ਹਵਾ/ਧਰਤੀ ਦੀ ਨਿਰਦਿਸ਼ਟ ਹਾਲਤ) ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ?” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਦੇ ਨਾਲ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸੀ, ਇੱਕ ਅਰਬੀ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਬੀ ﷺ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ: ‘ਹੇ ਮੁਹੰਮਦ!’ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਸਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸਦੇ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ: ‘ਆਓ।’ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ: ‘ਹੇ ਵਾਹ, ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਥੱਲੇ ਕਰੋ, ਤੁਸੀਂ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।’” ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਆਵਾਜ਼ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ: “ਵਾਹ, ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਥੱਲੇ ਕਰਾਂਗਾ।”ਅਰਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਹੇ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ, ਇਨਸਾਨ ਨੇਕੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਰਗਾ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ?” ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **“ਇਨਸਾਨ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਕ਼ਿਯਾਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।”**ਜ਼ਿਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਫ਼ਵਾਨ ਸਾਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦੱਸਦਾ ਰਿਹਾ, ਜਦ ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਰਸਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ ਸਿਰਜਿਆ ਜਦੋਂ ਅਸਮਾਨ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰੀ ਚਾਲਕ ਚਾਲੀ ਜਾਂ ਸੱਤਾਹ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਹ ਤਦ ਤੱਕ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।”

Benefits from the Hadith

1. ਇਲਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਦੀ ਫਜ਼ੀਲਤ, ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਉੱਚਾ ਮਰਤਬਾ, ਅਤੇ ਫਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਉਸਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਦਰ।
2. ਸਹਾਬਿਆਂ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਮ ਕੋਲੋਂ ਇਲਮ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਬੇਅੀਂ ਦੀ ਜਿਗਿਆਸਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਬਿਆਨ।
3. ਖੁਫ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਸਹ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮਿਆਦ: ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਈ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ, ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ।
4. ਖੁਫ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਸਹ ਸਿਰਫ਼ ਛੋਟੇ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਪਾਪ (ਛੋਟੀ ਜ਼ਾਹਿਰੀ ਅਣਪਾਕੀ) ‘ਤੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
5. ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਈ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਲਿਮ ਤੋਂ ਪੁੱਛੇ ਕਿ ਉਸਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨੱਸ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਇਸਤਿਦਲਾਲ ਅਤੇ ਇਜਤਿਹਾਦ, ਅਤੇ ਆਲਿਮ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਹੇਰਾਨ ਜਾਂ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
6. ਆਲਿਮਾਂ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਆਦਬ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ, ਅਤੇ ਇਲਮ ਦੀ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਥੱਲੇ ਰੱਖਣਾ।
7. ਅਗਿਆਨ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਆਦਬ ਅਤੇ ਸਹੀ ਵਰਤਾਰ ਦੇ ਨਿਯਮ ਸਿਖਾਉਣਾ।
8. ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸਬਰਦਿਲੀ, ਚੰਗੇ ਖ਼ੁਲਕ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਅਕਲ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।
9. ਮੁਬਾਰਕਫੂਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਸ ਉੱਤੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਦਇਆ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉੱਚੀ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਅਮਲ ਨਾਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: {ਆਪਣੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਨਾ ਕਰੋ}। ਉਸ ਦੀ ਅਣਜਾਣੀ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਇਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੀਤੀ।”
10. ਨੇਕੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲਗਨ।
11. ਨਵਾਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: “ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੀ ਮਰਤਬਾ ਅਤੇ ਸਲਾਹੀਅਤ ਹਰ ਪੱਖ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ।”
12. ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਣਾ, ਬਚਾਅ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਖਬਰੀ ਦੇਣਾ, ਅਤੇ ਨਸੀਹਤ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਦੁਤਾ ਵਰਤਣਾ।
13. ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਬੇਅੰਤ ਰਹਿਮਤ ਅਤੇ ਤੌਬਾ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਣਾ।
14. ਤੌਬੇ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤਤਾ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਉਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।