Ҳадис: Аз Абдуллоҳ ибни Амр (разияллоҳу анҳумо) ривоят аст, ки гуфт: Паёмбар (Саллалоҳу алайҳи ва саллам) фармуданд:||"Чор чиз аст, ки агар дар шахсе бошанд, он шахс мунофиқи холис аст ва агар яке аз онҳо дар ӯ бошад, ба хислате аз хислатҳои нифоқ муттасиф гардидааст, магар он, ки он хислатро тарк намояд: Чун сухан бигӯяд, дурӯғ гӯяд; агар ваъда диҳад хилофи ваъдааш амал кунад; агар душманӣ кунад аз ҳад мегузарад; агар аҳду паймон бибандад, хиёнат кунад

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رضي الله عنهما قال: قال رَسولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا، وَإِنْ كَانَتْ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ فِيهِ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا: مَنْ إِذَا حَدَّثَ كَذَبَ، وإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وإذَا خَاصَمَ فَجَرَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ».
[صحيح] - [رواه البخاري ومسلم] - [الأربعون النووية: 48]

Аз Абдуллоҳ ибни Амр (разияллоҳу анҳумо) ривоят аст, ки гуфт: Паёмбар (Саллалоҳу алайҳи ва саллам) фармуданд:
"Чор чиз аст, ки агар дар шахсе бошанд, он шахс мунофиқи холис аст ва агар яке аз онҳо дар ӯ бошад, ба хислате аз хислатҳои нифоқ муттасиф гардидааст, магар он, ки он хислатро тарк намояд: Чун сухан бигӯяд, дурӯғ гӯяд; агар ваъда диҳад хилофи ваъдааш амал кунад; агар душманӣ кунад аз ҳад мегузарад; агар аҳду паймон бибандад, хиёнат кунад".
[صحيح] - [رواه البخاري ومسلم] - [الأربعون النووية - 48]

Шарҳ

Паёмбари Аллоҳ (Саллаллоҳу алайҳи ва саллам) аз чаҳор хислат ҳушдор доданд, ки агар дар як мусалмон ҷамъ шаванд, ӯ ба сабаби ин хислатҳо ба мунофиқон шабоҳати сахт пайдо мекунад. Ин ҳукм барои касест, ки ин хислатҳо дар ӯ ғолиб ва доимӣ бошанд. Аммо касе, ки гоҳ-гоҳ чунин амал кунад, ин таҳдид ӯро дар бар намегирад. Он хислатҳо иборатанд аз:
Якум: Вақте ҳарф мезанад қасдан дурӯғ мегӯяд ва дар гуфтораш ростӣ нест.
Дувум: Вақте аҳду паймон мебандад, ба аҳдаш вафо намекунад ва ба он касе, ки бо ӯ аҳд бастааст, хиёнат мекунад.
Севум: Вақте ваъда медиҳад, ба ваъдааш вафо намекунад ва хилофи он амал мекунад.
Чаҳорум: Вақте баҳсу ҷанҷол мекунад, аз ҳақ берун меравад, бо макр ва ҳила ҳақро рад мекунад ва дурӯғу ботил мегӯяд.
Нифоқ ин аст, ки шахс чизеро изҳор мекунад, ки дар ботин хилофи онро дорад. Ва ин маънӣ дар касе, ки ин хислатҳоро дорад, мавҷуд аст. Нифоқи ӯ дар ҳаққи касе аст, ки бо ӯ ҳарф задааст, ваъда кардааст, ӯро амин шуморидааст, бо ӯ баҳсу ҷанҷол кардааст ва бо ӯ аҳду паймон бастааст, на ин ки ӯ дар ислом мунофиқ бошад, ки зоҳир исломро қабул дорад ва ботинан кофир аст. Аммо касе, ки яке аз ин хислатҳоро дорад, дар ӯ нишонаи нифоқ ҳаст, то он ки онро тарк намояд.

Аз фоидаҳои ҳадис

1. Баъзе аломатҳои мунофиқ барои тарсондан ва ҳушдор додан зикр шудаанд, то мардум аз афтодан ба онҳо худро эмин нигоҳ доранд.
2. Мақсади ҳадис:
3. Ин хислатҳо, хислатҳои нифоқ мебошанд ва соҳиби онҳо дар ин хислатҳо ба мунофиқон шабоҳат дорад ва ба ахлоқи онҳо муттахаллиқ шудааст. На ин ки ӯ мунофиқе бошад, ки зоҳир исломро нишон медиҳад ва ботинан кофир аст. Ва гуфта шудааст: Ин ҳукм барои касест, ки ин хислатҳо бар ӯ ғолиб гаштаанд ва бо онҳо бепарвоёна бархӯрдааст ва онҳоро сабук шуморидааст. Чунин шахс одатан эътиқоди фосид дорад.
4. Ғаззолӣ мегӯяд: Пояи дини ислом дар се чиз хулоса мешавад: гуфтор, амал ва ният. Ӯ ҳушдор додааст, ки фасоди гуфтор дурӯғ гуфтан, фасоди амал хиёнат кардан ва фасоди ният ваъдахилофӣ намудан аст. Зеро хилофи ваъда танҳо дар ҳолате мунофиқӣ шуморида мешавад, ки шахс ҳангоми ваъда додан қасди иҷро накардани онро дошта бошад. Аммо агар нияти иҷро кардани онро дошт, вале монеъе пеш омад ё ақидааш иваз шуд, ин ҳолат нишонаи нифоқ нест.
5. Нифоқ ду навъ аст: Нифоқи эътиқодӣ, ки соҳиби он аз имон хориҷ мешавад. Ва он ин аст, ки дар зоҳир исломро нишон медиҳад, вале дар ботин кофир аст.
6. Нифоқи амалӣ, монанд шудани шахс ба мунофиқон дар ахлоқашон, (мисли дурӯғ гуфтан, хиёнат кардан, хилофи ваъда намудан ва беадолатӣ дар муноқиша). Ин навъи нифоқ шахсро аз имон хориҷ намекунад, аммо гуноҳи кабира ба ҳисоб меравад.