حدیث: تاسې کې دې هېڅوک داسې نه وایي چې: "اې الله! که خوښه دې وي نو بښنه راته وکړه؛ که خوښه دې وي رحم راباندې وکړه؛ که خوښه دې وي رزق راکړه"، بلکې خپله غوښتنه باید په ټینګه وکړي، ځکه الله تعالی هغه څه کوي چې هغه یې غواړي، هېڅوک یې مجبورولی نشي
«لاَ يَقُلْ أَحَدُكُمْ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي إِنْ شِئْتَ، ارْحَمْنِي إِنْ شِئْتَ، ارْزُقْنِي إِنْ شِئْتَ، وَليَعْزِمْ مَسْأَلَتَهُ، إِنَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ، لاَ مُكْرِهَ لَهُ».
ولمسلم: «وَلَكِنْ لِيَعْزِمِ الْمَسْأَلَةَ وَلْيُعَظِّمِ الرَّغْبَةَ، فَإِنَّ اللهَ لَا يَتَعَاظَمُهُ شَيْءٌ أَعْطَاهُ».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 7477]
المزيــد ...
له ابوهریرة رضي الله عنه څخه روایت دی، چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل:
«تاسې کې دې هېڅوک داسې نه وایي چې: "اې الله! که خوښه دې وي نو بښنه راته وکړه؛ که خوښه دې وي رحم راباندې وکړه؛ که خوښه دې وي رزق راکړه"، بلکې خپله غوښتنه باید په ټینګه وکړي، ځکه الله تعالی هغه څه کوي چې هغه یې غواړي، هېڅوک یې مجبورولی نشي.».
[صحيح] - [متفق علیه دی ( بخاري اومسلم دواړو روایت کړی دی)] - [صحیح بخاري - 7477]
رسول الله صلی الله علیه وسلم لدې منع فرمایلې ده چې دعا ته له څه شي سره تړاو ورکړل شي، که څه هم د "الله تعالی مشیئت وي؛ ځکه جوته ده چې الله پاک بښنه نه کوي مګر چاته چې وغواړي، نو د مشیئت شرط ایښودل هیڅ معنا نه لري، ځکه دا شرط یواځې له هغه چا سره ایښودل کېږي چې له خوښې پرته پرې په مجبورۍ سره یو کار تر سره کیږي یعنې هغه یې نه غواړي، حال دا چې الله تعالی له دې او هر ډول نېمګړتیاوو څخه پاک دی، رسول الله صلی الله علیه وسلم د حدیث په پای کې جوته کړې ده چې هیڅوک الله تعالی مجبورولی نه شي، همدارنګه، الله ته د هېڅ شي کول سخت ندي، ځکه هغه ناتوان نه دی، چې ورته ووایو: "که غواړې چې فلانی شی راکړې نو رایې کړه. ځکه د مشیئت یادونه داسې ښکاري لکه د الله تعالی له بخښنې څخه ځان مړه خوا ښودل لکه چې اړتیا ورته نه وي، نو د ویونکي دا وینا چې وایي: که غواړې نو رایې کړه؛ هغه مهال کارول کیږي چې یا خو هغه کس نه بې نیازه یې، او یا خو هغه ناتوانه وي، خو څوک چې قادر وي او اړتیا ورته وي، نو هغه ته خپل حاجت لوی ښودل کیږي او د یو بې وزله انسان په توګه ترې سوال کیږي، او هغه ته پناه وړي، ځکه هغه غني (بې نیازه)، کامل، او پر هر څه قادر ذات دی.
د حديث له ګټو څخه
- له مشیئت سره د دعا له تړلو ممانعت.
- له هغه څه نه د الله جل جلاله سپېڅلتیا چې له هغه سره نه ښایي، د هغه د فضل پراخوالی، بشپړه بېنیازي، کرم او سخا.
- د الله جل جلاله د کمال ثبوت.
- هغه څه ته لویه لوالتیا چې د الله تعالی سره دي او په هغه سپېڅلې ذات نېک ګمان درلودل.
- ځېنې خلک په نافهمۍ کې دعا له مشیئت سره تړي لکه چې وایي: «الله دې ښه درسره وکړي، که الله وغواړي»، «الله دې پرې ورحمیږي که الله وغواړي»، نو د دې حدیث له مخې دا کار جائز نه دی.
تعظيم الرغبة فيما عند الله وحسن الظن به سبحانه.ما معني جملة وليعظم الرغبة كما جاءت في حديث رسول الله صلى الله عليه وسلم