عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رضي الله عنه قَالَ:
كُنْتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ، فَأَصْبَحْتُ يَوْمًا قَرِيبًا مِنْهُ وَنَحْنُ نَسِيرُ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ أَخْبِرْنِي بِعَمَلٍ يُدْخِلُنِي الجَنَّةَ وَيُبَاعِدُنِي عَنِ النَّارِ، قَالَ: «لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ عَظِيمٍ، وَإِنَّهُ لَيَسِيرٌ عَلَى مَنْ يَسَّرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ، تَعْبُدُ اللَّهَ وَلاَ تُشْرِكْ بِهِ شَيْئًا، وَتُقِيمُ الصَّلاَةَ، وَتُؤْتِي الزَّكَاةَ، وَتَصُومُ رَمَضَانَ، وَتَحُجُّ البَيْتَ» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أَدُلُّكَ عَلَى أَبْوَابِ الخَيْرِ: الصَّوْمُ جُنَّةٌ، وَالصَّدَقَةُ تُطْفِئُ الخَطِيئَةَ كَمَا يُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ، وَصَلاَةُ الرَّجُلِ مِنْ جَوْفِ اللَّيْلِ» قَالَ: ثُمَّ تَلاَ: «{تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ}، حَتَّى بَلَغَ {يَعْمَلُونَ}» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أُخْبِرُكَ بِرَأْسِ الأَمْرِ كُلِّهِ وَعَمُودِهِ، وَذِرْوَةِ سَنَامِهِ؟» قُلْتُ: بَلَى يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «رَأْسُ الأَمْرِ الإِسْلاَمُ، وَعَمُودُهُ الصَّلاَةُ، وَذِرْوَةُ سَنَامِهِ الجِهَادُ» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أُخْبِرُكَ بِمَلاَكِ ذَلِكَ كُلِّهِ؟» قُلْتُ: بَلَى يَا نَبِيَّ اللهِ، فَأَخَذَ بِلِسَانِهِ قَالَ: «كُفَّ عَلَيْكَ هَذَا» فَقُلْتُ: يَا نَبِيَّ اللهِ، وَإِنَّا لَمُؤَاخَذُونَ بِمَا نَتَكَلَّمُ بِهِ؟ فَقَالَ: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ يَا مُعَاذُ، وَهَلْ يَكُبُّ النَّاسَ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ أَوْ عَلَى مَنَاخِرِهِمْ إِلاَّ حَصَائِدُ أَلْسِنَتِهِمْ».
[صحيح بمجموع طرقه] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي: 2616]
المزيــد ...
Yii a Muʿaɑz ɭbn Ǧabɑl nengẽ (Wẽnd yard be a yĩnga) a yeelame:
Mam rag n bee ne Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ) so-toak pʋgẽ, tɩ mam yɩ raar a yembr n pẽneg-a n yɩɩde, tɩ tõnd kẽnda, tɩ mam yeele: Wẽnd Tẽn-tʋʋmã, kõ maam kibar ne tʋʋmde, sẽn kẽesd maam arzãna, la zãagd maam Bũgmã, t'a yeele: «Sɩd la hakɩɩka f sok yel-zɩsg kibare, la ad yaa naana ne Wẽnd sẽn yols a soaba, tũ Wẽnde, n ka maan lagem-n-taar ne-A baa fʋɩ, la f yãnes ne Pʋʋsgo la f kõ Zaka, la f loe Ramadaan, la f kaag Roogã». Rẽ poorẽ t'a yeele: «M kõn n tees foom n tʋg yel-sõmã wã ragnoore: no-loeerã yaa gãngo, la doaagã kiisda tʋʋm tuuti wã wala koomã sẽn kiisd bugumã, rao Pʋʋsg yʋn-sʋka». A yeelame: rẽ poorẽ t'a kareme: «{B kɩremsã lɑkdɑme n bɑsd gãasã zĩisi} halɩ n tʋg n tãag {n tʋmdẽ wã rolbo.}». Rẽ poorẽ t'a yeele: «M kõn n kõ foom kibar ne yellã zu-raoogã la a zeng-raoogã la a yʋgem zegrã»? Tɩ m yeele: n-yee Wẽnd Tẽn-tʋʋmã, t'a yeele: «Yellã zu-raoog yaa lɩslaangã, la a zeng-raoogã yaa Pʋʋsgã, la a yʋgemdã zegrã yaa Gihaadɩ wã». Rẽ poorẽ t'a yeele: «M kõn n wilg foom ne woto tallg fãa gilli?» Tɩ mam yeele: n-yee, Wẽnd Tẽn-tʋʋmã. T'a gãd mam zelemdã n yeele: «Gãd fo wãndɩ wã». Tɩ mam yeele: Wẽnd Nabiyaamã, rẽ yĩnga b na n yõka tõnd ne d sẽn gomdã bɩɩ? T'a yeele: «Ad f ma kongo-f wε Muʿaɑz, rẽ yĩnga b fõgemda nebã Bugmẽ wã b nemsã zutu maa b yεgã zutu, tɩ sã n ka b zɩlmã sẽn kẽebã».
[Ṣahɩɩhʋn bɩ Maǧmuuʿ Ṭʋrʋƙɩhɩ (A manegame tɩ b sã n lagem a sõya fãa gilli)] - [A At-tirmiiziy la a ɭbn Maaǧa la a Ahmad n togs-a] - [Sunan At-tirmiiziy - 2616]
A Muʿaɑz yeelame (Wẽnd yard be a yĩnga): Mam rag n bee ne Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ) so-toak pʋgẽ, tɩ mam yɩ raar a yembr n pẽneg-a, tɩ tõnd kẽnda, tɩ mam yeele: Wẽnd Tẽn-tʋʋmã, kõ maam kibar ne tʋʋmde, sẽn kẽesd maam arzãna, la zãagd maam Bũgmã, a yeelame: sɩd la hakɩɩka f sok yelle a tʋʋm sẽn yaa toog yõyẽ wã, la ad a yaa naana ne Wẽnd sẽn yols a soaba, kõ lɩslaamdã faril-rãmbã a nu wã:
Rẽenemã: tũ Wẽnd A Yembre, la ra maan lagem-n-taar ne-A baa fʋɩ.
Yiib soaba: Yals farilã Pʋʋs-rãmbã, wĩndg la yʋngo: Fagiri, Zafare, Laansare, Magriba, Sãanfo, la b sart-rãmbã la b zeng-raadã, la b waagib-rãmbã.
Tãab soaba: yiis Zakã yãkr sẽn yaa tɩlae wã, la yẽ yaa tũudum ne arzεka, lidg fãa sẽn tɑ alkadr b sẽn yãk toaaga, sãri wã pʋgẽ tɩ b miẽ, tɩ b yãkd n kõt neb nins sẽn sõmb ne-ɑ wã.
Naas soaba: loe Ramadaanã la yẽnda yaa f sẽn na n gãd f menga n yi rɩɩbo la yũubu, la zẽng sẽn ka b yiibã, sẽn kaood noor buud fãa, ne tũudum Anniya, Fagirã pukr n tʋg n tãag wĩndgã lʋɩɩse.
Nu soaba: Maan Roogã hagiimdu ne Mak toglgo, n na n yik ne tũudum tʋʋma, Wẽnd tũudum yĩnga, (A Naam yɩ wagell n zẽke).
Rẽ poorẽ t'a yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ): M kõn n wilg foom soyã sẽn taasd yel-sõmã wã ragnoya? La woto yaa f sẽn na n pʋg faril-rãmbã la naafɩl-rãmbã:
Rẽenemã: yam-raabã no-loeere, la yẽnda gɩdgdame tɩ f pa lʋɩt Wẽn-kɩɩsgẽ ye, ne a sẽn kaood yamleoogã, la valemsd pãngã.
Yiib soaba: yam-raabã doaagã, a kiisda tʋʋm tuuti wã, b maanegã poorẽ, la a loogd ne-b la a yẽesd b vũunã.
Tãab soaba: Tahagud Pʋʋsgo, yʋngã sẽn pʋɩ tãab yaoolem soabã, rẽ poorẽ t'a karem Wẽnd koεεg sẽn yeele: (A Naam zẽk yã) : {B kɩremsã lɑkdɑme}: rat n yeele: zãagdame {n bɑsd gãasã zĩisi} rat n yeele: gõeemã zĩigẽ {n bõosdb b Soɑbã yεεsg lɑ yã-beed yĩngɑ, lɑ b yãkd Tõnd sẽn dɩlg-ba n maand sãrã (neere). Rẽnd yõor kɑ mi b sẽn solg n bĩng-ba sẽn yɑɑ sũ-noog lɑ nif-mɑɑgr ye} rat n yeele, bũmb ning sẽn na n maag b ninã dũni yikr raarã, arzãnã neemã wã pʋgẽ, {tɩ yɑɑ b sẽn dɑ yɩ n tʋmdẽ wã rolbo}.
Rẽ poorẽ tɩ Nabiyaamã yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ): M kõn n kõ foom kibar ne dĩinã yẽgre? La zeng-raoog ningã a sẽn tikd a zugã? La a zεgrã yĩngri?
A Muʿaɑz (Wẽnd yard be a yĩnga) yeelame: n-yee Wẽnd Tẽn-tʋʋmã.
Nabiyaamã yeelame (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ): Yellã zu-raoog yaa lɩslaangã, la yẽnda yaa kaset-rãmb a yiibã yeelgo, yaa ne b yiibã la ninsaal paamd dĩinã yẽgre. La a zeng-raoogã: yaa Pʋʋsgã, rẽnd lɩslaang ka be Pʋʋsgã kaalem pʋgẽ, wala roog sẽn ka be, zeng-raoogã kaalem pʋgẽ wã, rẽnd ned ning sẽn pʋʋsa a dĩinã paamda pãnga n zẽk yĩngri. La a zegrã, yaa ne Gɩhaadɩ la nidg pãnga dĩinã bεεbã zabr pʋgẽ, sẽn na yɩl n zẽk Wẽnd Gomdã.
Rẽ poorẽ, Nabiyaamã yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ): M kõn n kõ foom kibar ne sẽn loogã maan-tɩ-yɩ sõma? Tɩ Nabiyaamã gãd a zelemdã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ) n yeele: Gɩdg yãwã la f ra gom bũmb ning sẽn ka pak foom ye. A Muʿaɑz yeele: rẽ yĩnga d Soabã na n yõka tõnd la A geel tõnd la A sɩbg tõnd ne yεl nins d sẽn gomdã bɩɩ?!
Nabiyaamã yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩngɑ): f ma kongo-f wε! La gomdã tʋlsem ka a kãabg ye, la ad a yaa Laarab-rãmb gomde, tɩ yaa nekre n tʋg yelle, b sẽn sõmb n neke la b bãng-a, rẽ poorẽ a yeele: rẽ yĩnga b fõgemda nebã la b lubd-b b memsã Bugmẽ wã, tɩ sã n ka b zεlmã wã sẽn kẽebã, sẽn yaa kɩfẽndem la wãag-n-rogle, la tʋʋbo, la wɩdbo, la tẽng-kã-wẽenem, la zĩri wãagr la sẽn wõnd rẽndã.