हदीस: “तिमीले मसित एउटा गंभीर प्रश्न सोध्यौ र यो उसका लागि सहज हुन्छ, जिसका लागि अल्लाहﷻ सजिलो बनाइ दिनु हुन्छ ।

عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ رضي الله عنه قَالَ:
كُنْتُ مَعَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ، فَأَصْبَحْتُ يَوْمًا قَرِيبًا مِنْهُ وَنَحْنُ نَسِيرُ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ أَخْبِرْنِي بِعَمَلٍ يُدْخِلُنِي الجَنَّةَ وَيُبَاعِدُنِي عَنِ النَّارِ، قَالَ: «لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ عَظِيمٍ، وَإِنَّهُ لَيَسِيرٌ عَلَى مَنْ يَسَّرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ، تَعْبُدُ اللَّهَ وَلاَ تُشْرِكْ بِهِ شَيْئًا، وَتُقِيمُ الصَّلاَةَ، وَتُؤْتِي الزَّكَاةَ، وَتَصُومُ رَمَضَانَ، وَتَحُجُّ البَيْتَ» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أَدُلُّكَ عَلَى أَبْوَابِ الخَيْرِ: الصَّوْمُ جُنَّةٌ، وَالصَّدَقَةُ تُطْفِئُ الخَطِيئَةَ كَمَا يُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ، وَصَلاَةُ الرَّجُلِ مِنْ جَوْفِ اللَّيْلِ» قَالَ: ثُمَّ تَلاَ: «{تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ}، حَتَّى بَلَغَ {يَعْمَلُونَ}» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أُخْبِرُكَ بِرَأْسِ الأَمْرِ كُلِّهِ وَعَمُودِهِ، وَذِرْوَةِ سَنَامِهِ؟» قُلْتُ: بَلَى يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «رَأْسُ الأَمْرِ الإِسْلاَمُ، وَعَمُودُهُ الصَّلاَةُ، وَذِرْوَةُ سَنَامِهِ الجِهَادُ» ثُمَّ قَالَ: «أَلاَ أُخْبِرُكَ بِمَلاَكِ ذَلِكَ كُلِّهِ؟» قُلْتُ: بَلَى يَا نَبِيَّ اللهِ، فَأَخَذَ بِلِسَانِهِ قَالَ: «كُفَّ عَلَيْكَ هَذَا» فَقُلْتُ: يَا نَبِيَّ اللهِ، وَإِنَّا لَمُؤَاخَذُونَ بِمَا نَتَكَلَّمُ بِهِ؟ فَقَالَ: «ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ يَا مُعَاذُ، وَهَلْ يَكُبُّ النَّاسَ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ أَوْ عَلَى مَنَاخِرِهِمْ إِلاَّ حَصَائِدُ أَلْسِنَتِهِمْ».
[صحيح بمجموع طرقه] - [رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد] - [سنن الترمذي: 2616]

हजरत मुआज बिन जबल रजियल्लाहु अन्हुद्वारा भनिएको छ:
एउटा यात्रामा म अल्लाहका नबी ﷺको साथमा थिएँ । हिँड्दा हिँड्दा एक दिन म उहाँको नजिक भएँ,अनि मैंने भनेँ : हे अल्लाहका रसूल ! मलाई यस्तो काम बताइ दिनु होस् जसले मलाई जन्नतमा प्रवेश गरा‍‍ओस् र जहन्नमदेखि टाढा गरि दिओस् । उहाँ ﷺले भन्नु भयो : “तिमीले मसित एउटा गंभीर प्रश्न सोध्यौ र यो उसका लागि सहज हुन्छ, जिसका लागि अल्लाहﷻ सजिलो बनाइ दिनु हुन्छ । अल्लाहको उपासना गर र उहाँका साथमा कसैलाई साझी न बनाऊ । नमाज़ कायम गर । जकात देऊ, रमजानको महिनाका रोजा( ब्रत) बस र अल्लाहको घरको हज गर।" फेरि उहाँﷺ ने भन्नु भयो : "के म तिमीलाई भलाई (कल्याण)का ढोकाहरूको बारेमा न बताऊँ ? रोज़ा ढाल हो, र दानले पापहरूको निभाइ दिन्छ, जसरी पानीले आगोलाई निभाएको हुन्छ । , तथा मान्छेको रातिमा पढेको नमाज । (पनि कल्याणका ढोकाहरूमा एउटा हो । )।" तत्पश्चात् उहाँ ﷺ ने यो आयत पढ्नु भयो : تَتجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ, (उनीहरूका करौटहरू ओ६्यानहरूबाट टाढा रहन्छन् । आफ्ना पालनकर्तालाई भय एवं आशाका साथ पुकार्ने गर्छन् र जे-जति हामीले उनीहरूलाई दिइ राखेका छौँ त्यो खर्च गर्छन् । कोही मान्छेलाई थाहा छैन के-कति हामीले उनीहरूका आँखाको शितलता उनीहरूका लागि लुकाएर राखेका छौँ जो त्यसैको बदला हो, जो कि उनीहरूले गर्ने गर्थे । ) फिर उहाँ ﷺ भन्नु भयो : " के म तिमीलाई दीन (इस्लाम)को आधार र उसको स्तम्भ र उसको शिर न बताइ दिऊँ ? मैंले भनेँ : अवश्य, बताइ दिनु होस् हे अल्लाहका रसूल ! उहाँले भन्नु भयो : दीनको आधार इस्लाम है, यसका स्तम्भ नमाज हो र इसकी शिर जिहाद हो।" त्यसपछि उहाँ ﷺले भन्नु भयो : "के म तिमीलाई यसको सार न बताऊँ ?" मैँले भनेँ : अवश्य, बताइ दिनु होस् हे अल्लाहका रसूल ! उहाँले आफ्नो जिब्रो समातेर भन्नु भयो: "यसलाई थामेर राख" मैले भनेँ : हे अल्लाहका नबी ! के हामीले जो बोलेका हुन्छौँ, त्यसमा पनि हाम्रो पकड़ होला ? उहाँﷺले भन्नु भयो : "तिम्रो आमाले तिमीलाई हराओस् ! मान्छेहरूलाई उनीहरूको मुख घोप्ट्याएर उनीहरूको नाक घोप्ट्यार उनीहरूको जिब्रोका कारणले नै त होला ।
[सम्पूर्ण तुरुक (सिलसिला) ले गर्दा सही हो] - [तिर्मीजी, इब्ने माजह र अहमदले वर्णन गरेका छन्] - [सुनन् तिर्मिजी - 2616]

व्याख्या

हजरत मुआज रजियल्लाहु अन्हुले भन्नु भयो: एक यात्रामा,म नबीﷺको साथमा थिएँ,र एक दिन म उहाँसँग नजिक भएँ जब हामी हिँडि रहेका थियौं । अत: मैले भनेँ: हे अल्लाहका रसूल ! मलाई जन्नत (स्वर्ग) लैजाने र नरकबाट टाढा राख्ने कुरा बताइ दिनुहोस् । भन्नु भयो : तिमीले मसित एउटा महान् कामका बारेमा सोध्यौ जो मनका लागि भारी हुन्छ । तर अल्लाहले साथ दिनु भयो भने सजिलो पनि हुन्छ । इस्लामका फराइज ( अनिवार्य कर्म)हरू पुरा गर ।
अल्लाहको उपासना गर र उहाँका साथमा कसैलाई साझी न बनाऊ ।
दोस्रो : तिमीले दिन रातमा अनिवार्य गरिएका नमाज़ कायम गर । फजर, जोहर, असर, मग्रिब र इशा तिनका शर्त र आधार एवं वाजिबहरूका साथ ।"
तेस्रो : फर्ज जकात निकाल, यो हरेक मालदार बालिगका लागि आर्थिक अनिवार्य उपासना हो शरीअतले तोके अनुसार जो हक दारलाई दिइन्छ ।