حديث: الهی! من تنها بشری‌ام؛ پس هر مسلمانی را که دشنام داده‌ام یا لعنت کرده‌ام یا تازیانه زده‌ام، این‌ها را مایه‌ی پالایش و رحمتی برای او قرار ده

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:
«اللهُمَّ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ، فَأَيُّمَا رَجُلٍ مِنَ المُسْلِمِينَ سَبَبْتُهُ أَوْ لَعَنْتُهُ أَوْ جَلَدْتُهُ فَاجْعَلْهَا لَهُ زَكَاةً وَرَحْمَةً».
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح مسلم: 2601]

این ترجمه نیاز به بررسی و تدقیق بیشتر دارد.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«الهی! من تنها بشری‌ام؛ پس هر مسلمانی را که دشنام داده‌ام یا لعنت کرده‌ام یا تازیانه زده‌ام، این‌ها را مایه‌ی پالایش و رحمتی برای او قرار ده».
[صحیح] - [متفق علیه] - [صحیح مسلم - 2601]

توضیح

رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم دعا نموده و فرمود: «الهی، من جز بشری نیستم؛ همان‌گونه که بشر خشمگین می‌شوند، من نیز خشمگین می‌شوم، پس هر مؤمنی را که آزرده‌ام، یا دشنامش داده‌ام و ناسزا گفتم، یا لعنتش کرده‌ام و از رحمتت رانده‌ام، یا تازیانه‌اش زده‌ام و کتکش زده‌ام، این‌ها را برایش مایهٔ پاکی، وسیلهٔ تقرّب، طهارت، کفّاره و رحمتی قرار ده تا به برکت آن، مورد رحمتت قرار گیرد.

از فوائد حدیث

1. بزرگ‌واری اخلاق پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وسلم.
2. ابن حجر می‌گوید: در این حدیث، نشانِ کمالِ شفقتِ پیامبر بر امت‌اش و زیباییِ خُلق و بزرگواریِ ذاتیِ اوست، آن‌گاه که قصد جبران و تکریمِ آنچه از او سرزده را دارد.
3. نووی می‌گوید: اگر پرسیده شود: چگونه پیامبر(صلی الله علیه وسلم) بر کسی که سزاوار دعا علیه یا دشنام یا لعن نیست، دعای بد می‌کند؟ پاسخ را علماء چنین داده‌اند که به اختصار دو وجه دارد: وجه اول: مقصود این است که آن شخص نزد الله متعال و در باطن امر، سزاوار آن نیست، ولی در ظاهر مستحق آن به نظر می‌رسد، پس برای پیامبر(صلی الله علیه وسلم) با نشانه‌ای شرعی، استحقاق آن شخص ظاهر می‌شود، در حالی که در حقیقت سزاوار آن نبوده است، و پیامبر(صلی الله علیه وسلم) مأمور به قضاوت بر اساس ظاهر هستند و الله متعال خود متولی اسرار است. وجه دوم: آنچه از دشنام یا دعای بد و مانند آن از ایشان صادر شده، مقصود و منظور اصلی نبوده، بلکه از جمله الفاظی است که در عادت گفتار عرب برای پیوند کلام — بدون قصد جدی — رایج بوده؛ مانند گفتن «تَرِبَت یمینُک» (دستت خاک‌آلود باد) یا «عَقْرَى حَلْقَى» (ای کاش به جای تو مصیبت می‌دیدم!) ( و در این حدیث «لا کَبُرَت سِنُّک» (پیر مباد!) و در حدیث معاویه «لا أشبَعَ الله بطنَک» (الله شکم تو را سیر نکند)، آنها قصد حقیقیِ دعای بد از این الفاظ نداشتند، پیامبر(صلی الله علیه وسلم) بیم داشتند که مبادا برخی از این عبارات مورد اجابت واقع شود، پس از پروردگار خویش درخواست کردند که آن را وسیله‌ای برای رحمت، کفّاره، تقرّب، پاکی و پاداش قرار دهد، و این موارد تنها در اوقات نادر و استثنایی از ایشان صادر می‌شد و پیامبر(صلی الله علیه وسلم) هرگز بدزبان، دشنام‌دهنده، لعن‌کننده و انتقام‌گیرنده برای نفس خویش نبودند.