Hadith: “បើដូចនេះ សូមអ្នកកុំយកខ្ញុំធ្វើជាសាក្សី ព្រោះខ្ញុំមិនធ្វើសាក្សីចំពោះរឿងអយុត្តិធម៌ឡើយ”។

عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ رَضيَ اللهُ عنهُما:
أَنَّ أُمَّهُ بِنْتَ رَوَاحَةَ سَأَلَتْ أَبَاهُ بَعْضَ الْمَوْهِبَةِ مِنْ مَالِهِ لِابْنِهَا، فَالْتَوَى بِهَا سَنَةً ثُمَّ بَدَا لَهُ، فَقَالَتْ: لَا أَرْضَى حَتَّى تُشْهِدَ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى مَا وَهَبْتَ لِابْنِي، فَأَخَذَ أَبِي بِيَدِي وَأَنَا يَوْمَئِذٍ غُلَامٌ، فَأَتَى رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّ أُمَّ هَذَا بِنْتَ رَوَاحَةَ أَعْجَبَهَا أَنْ أُشْهِدَكَ عَلَى الَّذِي وَهَبْتُ لِابْنِهَا، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَا بَشِيرُ، أَلَكَ وَلَدٌ سِوَى هَذَا؟» قَالَ: نَعَمْ، فَقَالَ: «أَكُلَّهُمْ وَهَبْتَ لَهُ مِثْلَ هَذَا؟» قَالَ: لَا، قَالَ: «فَلَا تُشْهِدْنِي إِذن، فَإِنِّي لَا أَشْهَدُ عَلَى جَوْرٍ»، ولِمُسْلِمٍ: «فَأَشْهِدْ عَلَى هَذَا غَيْرِي».
[صحيح] - [متفق عليه، وله ألفاظ عديدة] - [صحيح مسلم: 1623]

អំពី អាន់នួកម៉ាន ពិន ហ្ពាស្ហៀរ رضي الله عنهما
ពិតណាស់ ម្ដាយរបស់គាត់ដែលជាកូនស្រីរបស់ រ៉វ៉ាហះ បានសុំឲ្យឪពុករបស់គាត់ផ្តល់នូវអំណោយមួយចំនួនពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់ដល់កូនប្រុសរបស់គាត់។ ដូចនេះ ឪពុករបស់គាត់បានពន្យារពេលមួយឆ្នាំ បន្ទាប់មកក៏សម្រេចចិត្ត។ ពេលនោះ ម្តាយរបស់គាត់បាននិយាយថា៖ ខ្ញុំមិនយល់ព្រមឡើយ លុះត្រាតែអ្នកយករ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ ធ្វើជាសាក្សីចំពោះអ្វីដែលអ្នកបានផ្ដល់ជាអំណោយដល់កូនប្រុសរបស់ខ្ញុំ។ នៅពេលនោះ ឪពុករបស់ខ្ញុំបានចាប់ដៃខ្ញុំ ខណៈដែលពេលនោះ ខ្ញុំនៅក្មេងនៅឡើយ ហើយគាត់ក៏បានទៅជួបនឹងរ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ ។ គាត់បាននិយាយថា៖ ឱរ៉ស៊ូលុលឡោះ! ម្ដាយរបស់ក្មេងនេះដែលជាកូនស្រីរបស់រ៉វ៉ាហះពេញចិត្តចង់ឱ្យខ្ញុំយកលោកធ្វើជាសាក្សីចំពោះអ្វីដែលខ្ញុំបានផ្ដល់ជាអំណោយដល់កូនប្រុសរបស់នាង។ ពេលនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ បានសួរថា៖ “ឱហ្ពាស្ហៀរ! តើអ្នកមានកូនផ្សេងទៀតក្រៅពីនេះដែរឬទេ”? គាត់បានឆ្លើយថា៖ បាទមាន។ លោកបានសួរទៀតថា៖ “តើអ្នកបានផ្ដល់អំណោយដូចគ្នានេះដល់ពួកគេទាំងអស់គ្នាដែរឬទេ”? គាត់បានឆ្លើយថា៖ អត់ទេ។ រ៉ស៊ូលុលឡោះក៏បានមានប្រសាសន៍ថា៖ “បើដូចនេះ សូមអ្នកកុំយកខ្ញុំធ្វើជាសាក្សី ព្រោះខ្ញុំមិនធ្វើសាក្សីចំពោះរឿងអយុត្តិធម៌ឡើយ”។ ចំណែកឯនៅក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍របស់អ៊ីម៉ាំមូស្លីមវិញ៖ “ដូចនេះ ចូរអ្នកយកអ្នកផ្សេងក្រៅពីខ្ញុំធ្វើជាសាក្សីលើរឿងនេះចុះ”។
[صحيح] - - [صحيح مسلم - 1623]

Explanation

អាន់នួកម៉ាន ពិន ហ្ពាស្ហៀរ رضي الله عنهما បានប្រាប់ថា ជាការពិតណាស់ ម្ដាយរបស់គាត់គឺ អាំរ៉ោះ កូនស្រីរបស់ រ៉វ៉ាហះ رضي الله عنها បានសុំឪពុករបស់គាត់ឲ្យផ្តល់នូវអំណោយមួយចំនួនពីទ្រព្យសម្បត្តិរបស់គាត់ដល់កូនប្រុសរបស់គាត់។ ដូចនេះ ឪពុករបស់គាត់មានការស្ទាក់ស្ទើរ ហើយបានពន្យារពេលអស់មួយឆ្នាំ។ បន្ទាប់មក គាត់ក៏សម្រេចចិត្តឆ្លើយតបចំពោះសំណើររបស់នាងដោយផ្ដល់អំណោយដល់កូនប្រុសរបស់គាត់គឺ អាន់នួកម៉ាន។ ពេលនោះ ម្តាយរបស់គាត់បាននិយាយថា៖ ខ្ញុំមិនយល់ព្រមឡើយ លុះត្រាតែអ្នកយករ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ ធ្វើជាសាក្សីចំពោះអ្វីដែលអ្នកបានផ្ដល់ជាអំណោយដល់កូនប្រុសរបស់ខ្ញុំ។ នៅពេលនោះ ឪពុករបស់ខ្ញុំបានចាប់ដៃខ្ញុំ ខណៈដែលពេលនោះ ខ្ញុំនៅជាក្មេងតូចនៅឡើយ ហើយគាត់ក៏បានទៅជួបនឹងរ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ ។ គាត់បាននិយាយថា៖ ឱរ៉ស៊ូលុលឡោះ! ពិតណាស់ ម្ដាយរបស់ក្មេងនេះដែលជាកូនស្រីរបស់រ៉វ៉ាហះពេញចិត្តចង់ឱ្យខ្ញុំយកលោកធ្វើជាសាក្សីចំពោះអ្វីដែលខ្ញុំបានផ្ដល់ជាអំណោយដល់កូនប្រុសរបស់នាង។ ពេលនោះ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ បានសួរថា៖ ឱហ្ពាស្ហៀរ ! តើអ្នកមានកូនផ្សេងទៀតក្រៅពីនេះដែរឬទេ? គាត់ឆ្លើយថា៖ បាទ មាន។ លោកសួរទៀតថា៖ តើអ្នកបានផ្ដល់អំណោយដូចគ្នានេះដល់ពួកគេទាំងអស់គ្នាដែរឬទេ? គាត់បានឆ្លើយថា៖ អត់ទេ។ រ៉ស៊ូលុលឡោះ ﷺ ក៏បានមានប្រសាសន៍ថា៖ បើដូចនេះ សូមអ្នកកុំយកខ្ញុំធ្វើជាសាក្សី ព្រោះខ្ញុំមិនធ្វើសាក្សីចំពោះការបំពាន និងរឿងអយុត្តិធម៌ឡើយ។ ចំណែកឯក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍របស់អ៊ីម៉ាំមូស្លីមវិញ លោកបានមានប្រសាសន៍ក្នុងលក្ខណៈស្ដីបន្ទោសចំពោះគាត់ថា៖ ក៏ប៉ុន្តែសូមអ្នករកអ្នកផ្សេងក្រៅពីខ្ញុំធ្វើជាសាក្សីចំពោះភាពអយុត្តិធម៌នេះចុះ។

Benefits from the Hadith

1. ចាំបាច់ត្រូវមានភាពយុត្តិធម៌រវាងកូនប្រុសស្រីក្នុងការឱ្យជំនូន កាដូ ឬអំណោយផ្សេងៗ។ ចំណែកឯការចំណាយផ្គត់ផ្គង់ត្រូវកំណត់អាស្រ័យទៅតាមតម្រូវការរបស់ពួកគេរៀងៗខ្លួន។
2. ការលើកតម្កើងកូនម្នាក់ជាងកូនម្នាក់ទៀត គឺជាការបំពាន និងជាភាពអយុត្តិធម៌ ហើយការធ្វើសាក្សីលើការផ្តល់ឱ្យឬទទួលយកចំពោះវា គឺច្បាប់មិនអនុញ្ញាតឡើយ។
3. អ៊ីម៉ាំ អាន់ណាវ៉ាវី បាននិយាយថា៖ គប្បីលើឪពុកម្តាយត្រូវប្រព្រឹត្តដោយស្មើភាពគ្នាចំពោះកូនៗរបស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់អំណោយឬកាដូ ដោយត្រូវផ្តល់អំណោយឬកាដូដល់ពួកគេម្នាក់ៗស្មើៗគ្នាដោយមិនឲ្យនរណាម្នាក់លើសនរណាម្នាក់ទៀតឡើយ ហើយក៏ត្រូវប្រព្រឹត្តដោយស្មើភាពគ្នារវាងកូនប្រុស និងកូនស្រីផងដែរ។ អ្នកប្រាជ្ញខ្លះនៃក្រុមរបស់យើងបាននិយាយថា៖ កូនប្រុសត្រូវទទួលបានចំណែកច្រើនជាងកូនស្រីពីរដង។ ក៏ប៉ុន្តែទស្សនៈដែលត្រឹមត្រូវដែលសុសសាយនោះគឺ ត្រូវប្រព្រឹត្តដោយស្មើភាពគ្នារវាងពួកគេទាំងពីរដូចដែលបានបង្ហាញនៅក្នុងហាទីស្ហ។
4. ក្បួនច្បាប់(ឬសេចក្តីសម្រេច)ណាដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់បញ្ញត្តិឥស្លាម គឺក្លាយជាអសារបង់ ហើយមិនអាចអនុវត្តបានឡើយ។
5. អ្នកកាត់ក្តី និងអ្នកច្បាប់សាសនាត្រូវសុំការពន្យល់លម្អិតចំពោះរឿងដែលទាមទារឲ្យមានការពន្យល់ និងបកស្រាយបន្ថែម ដោយយោងតាមប្រសាសន៍របស់ណាពី ﷺ ថា៖ “តើអ្នកបានធ្វើដូចនេះចំពោះកូនៗទាំងអស់របស់អ្នកដែរឬទេ”?
6. អ៊ីម៉ាំ អាន់ណាវ៉ាវី បាននិយាយថា៖ ហាទីស្ហនេះបង្ហាញថា អនុញ្ញាតឱ្យឪពុកម្តាយអាចដកហូតអំណោយដែលខ្លួនបានផ្តល់ទៅឱ្យកូនរបស់ខ្លួនវិញបាន។
7. បង្គាប់ប្រើឲ្យធ្វើនូវទង្វើទាំងឡាយណាដែលនាំមកនូវភាពសុខដុមរវាងបងប្អូន និងបោះបង់នូវអ្វីដែលអាចនាំមកនូវភាពគុំគួន ច្រណែនឈ្នានីសរវាងពួកគេ ឬនាំឱ្យមានភាពអកតញ្ញូចំពោះឪពុកម្តាយ។