ဟဒီးဆ်: အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က ဟလာလ် ဟူ၍ သတ်မှတ်ထားသည်တို့ကို ၎င်းတို့က ဟရာမ် ဟူ၍ သတ်မှတ်လိုက်သည့်အခါ အသင်တို့သည်လည်း ဟရာမ် ဟူ၍ပင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်မဟုတ်လော။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က ဟရာမ် ဟူ၍ သတ်မှတ်ထားသည်တို့ကို ၎င်းတို့က ဟလာလ် ဟူ၍ သတ်မှတ်လိုက်သည့်အခါ အသင်တို့သည်လည်း ဟလာလ် ဟူ၍ပင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်မဟုတ်လော။ ထိုအခါ ကျွန်တော်က ဟုတ်ပါသည်ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ ကိုယ်တော်က ဤသည်ပင် ၎င်းတို့အား ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းဖြစ်သည် ဟုမိန့်ကြားခဲ့သည်။

عن عدي بن حاتم رضي الله عنه : "أنه سمع النبي صلى الله عليه وسلم يقرأ هذه الآية: "اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ" فقلت له: إنا لسنا نعبدهم، قال: أليس يُحَرِّمُونَ ما أحل الله فتُحَرِّمُونَهُ؟ ويُحِلُّونَ ما حَرَّمَ الله فتُحِلُّونَهُ؟ فقلت: بلى، قال: فتلك عبادتهم".
[صحيح] - [رواه الترمذي]

အဒီဗင်န်ဟာသင်မ်(ရဿွိယလ္လာဟုအန်ဟု)က ဆင့်ပြန်ခဲ့သည်။ သူသည် တမန်တော်မြတ်(ဆွလ္လလ္လာဟုအလိုင်ဟိဝစလ္လမ်) က ဤအာယသ်တော်အား ရွတ်ဖတ်နေသည်ကို ကြားခဲ့သည်။ (ထိုသူတို့သည် မိမိတို့၏ တရားဟောဆရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဘုန်းကြီးရဟန်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ‘မရ်ယမ်’၏သားတော်’မစီဟ်’ကိုလည်းကောင်း၊ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်အား စွန့်၍(မိမိတို့၏)အရှင်သခင်များ ပြုလုပ်ထားခဲ့ကြလေသည်။ အမှန်စင်စစ်သော်ကား ထိုသူတို့သည် တစ်ဆူတည်းသော ကိုးကွယ်ရာအရှင်မြတ်အားသာလျှင် ခဝပ်ကိုးကွယ်ရန်အမိန့်ပေးတော်မူခြင်းကို ခံခဲ့ကြရလေသည်။ ထို(တစ်ဆူတည်းသော)အရှင်မြတ်မှတစ်ပါး အခြားခဝပ်ကိုးကွယ်ရာအရှင်ဟူ၍ အလျှင်းမရှိပြီ။ ထိုအရှင်မြတ် သည် ၎င်းတို့တွဲဖက်နှိုင်းယှဉ်(ကိုးကွယ်)ကြသည်တို့မှ (လုံးဝ)သန့်ရှင်းစင်ကြယ်တော်မူချေသတည်း။) (ကုရ်အာန် ၉:၃၁) ထိုအခါ ကျွန်တော်က ကိုယ်တော်မြတ်အား ကျွန်တော်တို့သည် ၎င်း (တရားဟောဆရာ၊ဘုန်းကြီးရဟန်း)တို့အား ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းမပြုခဲ့ကြပါဟု လျှောက်ထားခဲ့သည်။ ကိုယ်တော်ကမိန့်ကြားတော်မူသည်မှာ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က ဟလာလ် ဟူ၍ သတ်မှတ်ထားသည်တို့ကို ၎င်းတို့က ဟရာမ် ဟူ၍ သတ်မှတ်လိုက်သည့်အခါ အသင်တို့သည်လည်း ဟရာမ် ဟူ၍ပင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည် မဟုတ်လော။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က ဟရာမ်ဟူ၍သတ်မှတ်ထားသည်တို့ကို ၎င်းတို့က ဟလာလ် ဟူ၍ သတ်မှတ်လိုက်သည့်အခါ အသင်တို့သည်လည်း ဟလာလ် ဟူ၍ပင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်မဟုတ်လော။ ထိုအခါ ကျွန်တော်က ဟုတ်ပါသည်ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ ကိုယ်တော်က ဤသည်ပင် ၎င်းတို့အား ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု မိန့်ကြားခဲ့သည်။
[ဤဟဒီးဆ်သည် ဆွဟီးဟ် အဆင့်ရှိသည်။] - [သိရ်မိဇီကျမ်း။]

ရှင်းလင်းချက်

ဤဆွဟဗဟ်ကြီးသည် ရစူလ်ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွလ္လလ္လာဟုအလိုင်ဟိဝစလ္လမ်)က အထက်ပါအာယသ်တော်အား ရွတ်ဖတ်နေသည်ကို ကြားခဲ့သည်။ ထိုအာယသ်တော်တွင် ယဟူဒီနှင့် နဆ်ွရာနီတို့အကြောင်းပါရှိပြီး ၎င်းတို့သည် သူတို့၏ သာသနာ့ပညာရှင်များနှင့် တရားအားထုတ်သော ဘုန်းကြီး၊ ရဟန်းတို့အား ကိုးကွယ်ရာ ဘုရားသခင်များအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသူတို့သည် ၎င်းတို့အား အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ ရှရီအသ်ပြဌာန်းချက်တို့နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် သတ်မှတ်ပြဌာန်းခဲ့ကြရာ ၎င်းတို့ကလည်း ထိုအရာများကို နာခံခဲ့ကြသည်။ သာဝကကြီးသည် ထိုအာယသ်တော်၏ဆိုလိုရင်းကို သဘောမပေါက်ဘဲဖြစ်နေခဲ့သည် အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ခဝပ်ကိုးကွယ်မှုဟူသည် ဦးချခြင်းနှင့် အလားတူလုပ်ရပ်မျိုးဖြင့်သာ ကန့်သတ်ထားသည်ဟုသာ ထင်မှတ်နေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ရစူလ်ကိုယ်တော်မြတ်(ဆွလ္လလ္လာဟုအလိုင်ဟိဝစလ္လမ်)က တရားဟောဆရာများနှင့် ဘုန်းကြီးရဟန်းတို့အား ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းဟူသည် ကြီးကျယ်မြင့်မားတော်မူသော အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်နှင့် အရှင်မြတ်၏ ရစူလ်တမန်တော်(ဆွလ္လလ္လာဟုအလိုင်ဟိဝစလ္လမ်)၏ အမိန့်ဆုံးဖြတ်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင်ကာ ဟရာမ်ကို ဟလာလ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဟလာလ်ကို ဟရာမ်ဟူ၍လည်းကောင်း သတ်မှတ်ကြသည်ကို နာခံခြင်းဖြစ်သည်ဟု သူ့အားရှင်းပြတော်မူခဲ့သည်။

ဟဒီးဆ်မှ သိမှတ်ဖွယ်ရာများ

1. သာသနာ့ပညာရှင်များနှင့် အခြားအဖန်ဆင်းခံတို့က အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ အမိန့်ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရာတွင် ၎င်းတို့၏ အမိန့်ကိုနာခံခဲ့လျှင် အကယ်၍ ထိုသို့နာခံသူသည် ၎င်းတို့၏ သတ်မှတ်ချက်များသည် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ သတ်မှတ်ပြဌာန်းချက်နှင့် ဆန့်ကျင်နေသည်ကို သိလျက်နှင့်နာခံခဲ့ပါမူ ရှိရ်က်အက်ဗရ် (သာသနာ့ဘောင်အပြင်သို့ရောက်စေသည့် ရှိရ်က်) ကျူးလွန်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
2. ဟလာလ်၊ ဟရာမ် ဟူ၍ သတ်မှတ်ပြဌာန်းခွင့်သည် ကြီးကျယ်မြင့်မားတော်မူသော အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်တွင်သာရှိသည့် အခွင့်အာဏာဖြစ်သည်။
3. (ရှိရ်က်) ဖက်စပ်ယှဉ်တွဲကိုးကွယ်မှု၏ အမျိုးအစားများအနက်မှ တစ်မျိုးအားတင်ပြထားသည်။ ၎င်းမှာ အမိန့်နာခံမှုတွင် ရှိရ်က်ပြုခြင်းဖြစ်သည်။
4. မသိနားမလည်သူအား သင်ကြားပေးခွင့်ရှိသည်။
5. အိဗာဒသ်၏ အဓိပ္ပါယ်သည် ကျယ်ပြန့်လှပြီး ၎င်းတွင် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်ကျေနပ်၊ နှစ်သက်တော်မူသည့် အပြောအဆိုများ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသည့်လုပ်ရပ်များ၊ ဖုံးကွယ်နေသည့်လုပ်ရပ်များ စသည်တို့ အားလုံးပါဝင်သည်။
6. (ယဟူဒီ၊နဆ်ွရာနီတို့၏) တရားဟောဆရာများနှင့် ဘုန်းကြီးရဟန်းတို့၏ လမ်း မှားမှုအား ရှင်းပြထားသည်။
7. ယဟူဒီ၊ နဆ်ွရာနီ တို့၏ ရှိရ်က် ကျူးလွန်မှုအား အတည်ပြု တင်ပြထားသည်။
8. ရစူလ်တမန်တော် (အလိုင်ဟိမုစ္စလာမ်)တိုင်း၏ သာသနာ့အခြေအမြစ်သည် တစ်ခုတည်းသာဖြစ်ပြီး ၎င်းမှာ (သောင်ဟီးဒ်) တစ်ပါးတည်းသော အရှင်ကိုသာ ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းဖြစ်သည်။
9. ဖန်ဆင်းရှင်၏ အမိန့်ကိုဖီဆန်ရန်အတွက် အဖန်ဆင်းခံ၏အမိန့်ကို နာခံခြင်းသည် ထိုအဖန်ဆင်းခံအား ခဝပ်ကိုးကွယ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
10. အမိန့်ပြဌာန်းချက်တစ်ခုသည် ဖုံးကွယ်နေပါက ၎င်းအား ပညာရှင်များထံမေးမြန်းစုံစမ်းရန် တာဝန်ရှိသည်။
11. ဆွဟာဗဟ် သာဝကကြီးများ ပညာအပေါ် အလိုလောဘထားရှိခြင်းအကြောင်း သိရှိရသည်။