Hadith: “ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਅਮੀਰ ਜਾਂ ਤਾਕਤਵਰ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।”
عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَدِيِّ بْنِ الخِيَارِ قَالَ:
أَخْبَرَنِي رَجُلَانِ أَنَّهُمَا أَتَيَا النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي حَجَّةِ الوَدَاعِ وَهُوَ يُقَسِّمُ الصَّدَقَةَ، فَسَأَلَاهُ مِنْهَا، فَرَفَّعَ فِينَا البَصَرَ وَخَفَّضَهُ، فَرَآنَا جَلْدَيْنِ، فَقَالَ: «إِنَّ شِئْتُمَا أَعْطَيْتُكُمَا، وَلَا حَظَّ فِيهَا لِغَنِيٍّ، وَلَا لِقَوِيٍّ مُكْتَسِبٍ».
[صحيح] - [رواه أبو داود والنسائي] - [سنن أبي داود: 1633]
المزيــد ...
ਉਬੈਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਅਦੀ ਬਿਨੁ ਖਿਆਰ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ —
ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ: ਦੋ ਆਦਮੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਰਿਵਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹਜਤੁ ਵਦਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਜ਼ਕਾਤ ਵੰਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਬੀ ﷺ ਤੋਂ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, ਤਾਂ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਸਾਡੀ ਨਿਗਾਹ ਉੱਪਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਘਟਾਈ, ਸਾਨੂੰ ਦੋ ਛਾਲੇ ਦਿਖਾਏ ਅਤੇ ਫਰਮਾਇਆ:
“ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਅਮੀਰ ਜਾਂ ਤਾਕਤਵਰ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।”
[صحيح] - [رواه أبو داود والنسائي] - [سنن أبي داود - 1633]
ਦੋ ਆਦਮੀ ਹਜਤੁ ਵਦਾਅ ਦੌਰਾਨ ਨਬੀ ﷺ ਕੋਲ ਆਏ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਜ਼ਕਾਤ ਵੰਡ ਰਹੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਮੰਗਿਆ। ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਤੱਕਿਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਜਾਣ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਕਾਤ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਤਾਕਤਵਰ ਆਦਮੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਫਿਰ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ; ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਕੋਲ ਕਾਫ਼ੀ ਦੌਲਤ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਜੋ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਕਮਾਉ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਦੌਲਤ ਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਬਣਾਏ।”
Benefits from the Hadith
- ਅਮੀਰ ਜਾਂ ਤਾਕਤਵਰ ਅਤੇ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਜ਼ਕਾਤ ਮੰਗਣਾ ਹਰਾਮ ਹੈ।
- ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕੋਲ ਮਾਲ ਦੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੀ ਮਸੀਹਤ ਅਤੇ ਜ਼ਕਾਤ ਲੈਣ ਦੇ ਹੱਕ ਦਾ ਅਸਲ ਨਿਯਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਫ਼ਕ਼ਰ ਅਤੇ ਹੱਕਦਾਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਿਰਫ਼ ਤਾਕਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਕਾਤ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ; ਇਸ ਲਈ ਤਾਕਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਲ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਜ਼ਕਾਤ ਲੈਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਹੈ, ਬਿਲਕੁਲ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਵੇਂ ਅਮੀਰ ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਨਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਹੈ।
- ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਰਬੀਅਤ ਮੁਸਲਿਮ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਆਤਮ-ਮਾਣ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੇ, ਅਤੇ ਦਾਨ-ਇਨਸਾਫ਼ ਤੇ ਖੁਦ-ਮੁਹੱਈਆ ਹੋਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ, ਨਾ ਕਿ ਮੰਗਣਾ, ਲੈਣਾ ਜਾਂ ਆਲਸੀ ਹੋਣਾ।