فەرموودە: پێت وابوو مامەڵەم لەگەڵتدا کرد بۆئەوەى وشترەکەت ببەم؟ وشتر ودرهەمەکانت ببە، هەمووی بۆ تۆیە

عن جابر بن عبد الله رضي الله عنهما : «أنه كان يسير على جمل فأعيا، فأراد أن يُسَيِّبَهُ. فلحقني النبي صلى الله عليه وسلم فدعا لي، وضربه، فسار سيرا لم يَسِرْ مثله. ثم قال: بِعْنِيهِ بأُوقية. قلتُ: لا. ثم قال: بِعْنِيه. فَبِعْتُهُ بأوقية، واستثنيت حُمْلَانَهُ إلى أهلي. فلما بلغت: أتيته بالجمل. فنقدني ثمنه. ثم رجعت. فأرسل في إثري. فقال: أتَرَانِي مَاكستُكَ لآخذ جملك؟ خذ جملك ودراهمك، فهو لك».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە جابری کوڕی عبداللەوە -ڕەزای خوایان لێبێت- دەڵێت: سەفەری دەکرد لەسەر پشتی وشترێک بەڵام وشترەکە ماندوو بوو، ویستی بەرەڵای بکات. پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێم گەیشت ونزای بۆم کرد، وبە لێدانێک لە وشترەکەی دا، بۆیە بەشێوەیەک ڕێی دەکرد کە هەرگیز وا نەبوو (لە چاکیدا)، پاشان فەرمووی: «بە یەک ئوقیە پێم بفرۆشە»، ووتم: نەخێر، فەرمووی: «پێم بفرۆشە»، بۆیە منیش بە یەک ئوقیە فرۆشتم، بەڵام مەرجەکەم ئەوە بوو کە دەبێت ڕێگام پێبدرێت کە سواری ببم هەتاوەکو دەگەمەوە لای خێزانەکەم. کاتێک گەیشتمەوە ماڵ؛ وشترەکەم هێنا، نرخەکەى پێدام وپاشان گەڕامەوە. کەسێکی نارد بە شوێنمدا، وفەرمووی: «پێت وابوو مامەڵەم لەگەڵتدا کرد (بۆ کەمکردنەوەى نرخەکە) بۆئەوەى وشترەکەت ببەم؟ وشتر ودرهەمەکانت ببە، هەمووی بۆ تۆیە».
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

جابری کوڕی عبداللە -ڕەزای خوایان لێبێت- لەگەڵ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- بوو لە یەکێک لە غەزاکانیدا، وسواری وشترێک بوو کە زۆر ماندوو بوو وچیتر نەیتوانی ڕێبکات لەگەڵ سوپاکەدا بۆیە جابر ویستی بەرەڵای بکات؛ چونکە هیچ سوودێکی نییە، وپێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- وەکو ڕەحمەتێک بەرامبەر هاوەڵانی لە پاشەوەى سوپاکە ڕێی دەکرد بۆئەوەى یارمەتی لاوازەکان وخاوەن پێویستیەکان بدات، بۆیە گەیشتە لای جابر ئەویش لەسەر پشتی وشترە ماندووەکەى بوو، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- نزای بۆی کرد ولێدانێکی سووکی لە وشترەکە دا، ئەم لێدانە میهرەبانەى بووە هۆی ئەوەى ڕۆیشتنێک ڕێبکات کە هەرگیز وا ڕێی نەکردووە، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- لە میهرەبانی ڕەوشتی ویستی دڵنەوایی ببەخشێت بە جابر بۆیە قسەی لەگەڵدا کرد بۆئەوەى بە ئاسانی سەفەرەکە بەڕێبکات، فەرمووی: وشترەکەم پێ بفرۆشە بە یەک ئوقیە، جابر -ڕەزای خوای لێبێت- بەهۆی ئەوەى حاڵی وشترەکەى گۆڕا نەیویست پێی بفرۆشێت چونکە ئەم فەرمانکردە ناچێتە بواری فەرمانی واجبەوە بەڵکو مامەڵەیەکی بازرگانییە ونەفرۆشتنی هیچ شتێک لە دینداریەکەى ولە گوێڕایەڵی بۆ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- کەم ناکاتەوە، بەڵام پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دیسانەوە داواى لێیکرد وجابریش پێی فرۆشت بەڵام مەرجەکەى ئەوە بوو هەتاوەکو دەگاتە لای خێزانەکەى لە مەدینە سواری ببێت وپاشان بیهێنێتەوە بۆ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم-، وئەویش -صلى اللە علیە وسلم- ڕازی بوو لەسەر ئەم مەرجە، وکاتێک گەڕانەوە بۆ مەدینە وشترەکەى گەڕانەوە وپێغەمبەریش -صلى اللە علیە وسلم- نرخەکەى پێیدا، وکاتێک نرخەکەى دا وگەڕایەوە ماڵەوە؛ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- کەسێکی بە شوێنیدا نارد؛ وبە جابری فەرموو: گومانت وابوو مامەڵەم لەگەڵتدا کرد (بۆ کەمکردنەوەى نرخەکە) بۆئەوەى وشترەکەت ببەم؟ وشترەکەت ودرهەمەکانت ببە؛ هەمووی بۆ تۆیە، ئەمیش سەیر نییە لە ڕەوشتی پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- وبەخشندەیی ونەرم ونیان بوونی، چەندەها ڕووداوی مەزنی هاوشێوەى ئەمە هەبووە لە ژیانیدا -صلى اللە علیە وسلم-.