Хадис: „Првото со што започна објавата кај Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, беа вистинитите соништа

عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْها أَنَّهَا قَالَتْ:
أَوَّلُ مَا بُدِئَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنَ الوَحْيِ الرُّؤْيَا الصَّالِحَةُ فِي النَّوْمِ، فَكَانَ لاَ يَرَى رُؤْيَا إِلَّا جَاءَتْ مِثْلَ فَلَقِ الصُّبْحِ، ثُمَّ حُبِّبَ إِلَيْهِ الخَلاَءُ، وَكَانَ يَخْلُو بِغَارِ حِرَاءٍ فَيَتَحَنَّثُ فِيهِ -وَهُوَ التَّعَبُّدُ- اللَّيَالِيَ ذَوَاتِ العَدَدِ قَبْلَ أَنْ يَنْزِعَ إِلَى أَهْلِهِ، وَيَتَزَوَّدُ لِذَلِكَ، ثُمَّ يَرْجِعُ إِلَى خَدِيجَةَ فَيَتَزَوَّدُ لِمِثْلِهَا، حَتَّى جَاءَهُ الحَقُّ وَهُوَ فِي غَارِ حِرَاءٍ، فَجَاءَهُ المَلَكُ فَقَالَ: اقْرَأْ، قَالَ: «مَا أَنَا بِقَارِئٍ» قَالَ: «فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي حَتَّى بَلَغَ مِنِّي الجَهْدَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: اقْرَأْ، قُلْتُ: مَا أَنَا بِقَارِئٍ، فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي الثَّانِيَةَ حَتَّى بَلَغَ مِنِّي الجَهْدَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: اقْرَأْ، فَقُلْتُ: مَا أَنَا بِقَارِئٍ، فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي الثَّالِثَةَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: {اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الأَكْرَمُ}»، [العلق:1-3] فَرَجَعَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَرْجُفُ فُؤَادُهُ، فَدَخَلَ عَلَى خَدِيجَةَ بِنْتِ خُوَيْلِدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَقَالَ: «زَمِّلُونِي، زَمِّلُونِي» فَزَمَّلُوهُ حَتَّى ذَهَبَ عَنْهُ الرَّوْعُ، فَقَالَ لِخَدِيجَةَ وَأَخْبَرَهَا الخَبَرَ: «لَقَدْ خَشِيتُ عَلَى نَفْسِي» فَقَالَتْ خَدِيجَةُ: كَلَّا وَاللَّهِ مَا يُخْزِيكَ اللَّهُ أَبَدًا، إِنَّكَ لَتَصِلُ الرَّحِمَ، وَتَحْمِلُ الكَلَّ، وَتَكْسِبُ المَعْدُومَ، وَتَقْرِي الضَّيْفَ، وَتُعِينُ عَلَى نَوَائِبِ الحَقِّ، فَانْطَلَقَتْ بِهِ خَدِيجَةُ حَتَّى أَتَتْ بِهِ وَرَقَةَ بْنَ نَوْفَلِ بْنِ أَسَدِ بْنِ عَبْدِ العُزَّى، ابْنَ عَمِّ خَدِيجَةَ، وَكَانَ امْرَأً تَنَصَّرَ فِي الجَاهِلِيَّةِ، وَكَانَ يَكْتُبُ الكِتَابَ العِبْرَانِيَّ، فَيَكْتُبُ مِنَ الإِنْجِيلِ بِالعِبْرَانِيَّةِ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَكْتُبَ، وَكَانَ شَيْخًا كَبِيرًا قَدْ عَمِيَ، فَقَالَتْ لَهُ خَدِيجَةُ: يَا ابْنَ عَمِّ، اسْمَعْ مِنَ ابْنِ أَخِيكَ، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: يَا ابْنَ أَخِي، مَاذَا تَرَى؟ فَأَخْبَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَبَرَ مَا رَأَى، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: هَذَا النَّامُوسُ الَّذِي نَزَّلَ اللَّهُ عَلَى مُوسَى، يَا لَيْتَنِي فِيهَا جَذَعًا، لَيْتَنِي أَكُونُ حَيًّا إِذْ يُخْرِجُكَ قَوْمُكَ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَوَ مُخْرِجِيَّ هُمْ؟»، قَالَ: نَعَمْ، لَمْ يَأْتِ رَجُلٌ قَطُّ بِمِثْلِ مَا جِئْتَ بِهِ إِلَّا عُودِيَ، وَإِنْ يُدْرِكْنِي يَوْمُكَ أَنْصُرْكَ نَصْرًا مُؤَزَّرًا. ثُمَّ لَمْ يَنْشَبْ وَرَقَةُ أَنْ تُوُفِّيَ، وَفَتَرَ الوَحْيُ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 3]

Од мајката на верниците, Аиша, Аллах нека е задоволен со неа, се пренесува дека рекла:
„Првото со што започна објавата кај Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, беа вистинитите соништа – тој не би сонувал нешто, а да не се оствари јасно, како зората. Потоа му стана мило осамувањето, па се повлекуваше во пештерата Хира и таму по неколку ноќи по ред се посветуваше на ибадетот, пред да се врати кај своето семејство. Се снабдуваше со храна за тие денови, па се враќаше кај Хатиџа и повторно земаше храна за ново повлекување, сè додека му дојде вистината – додека беше во пештерата Хира. Му се појави мелекот (Џибрил) и му рече: „Читај!“ Тој одговори: „Не знам да читам.“ Мелекот го зграби и силно го стегна, сè додека не го изнемошти, потоа го пушти и повторно рече: „Читај!“ Тој повторно рече: „Не знам да читам.“ Мелекот повторно го зграби и го стегна по вторпат, сè додека не го изнемошти, па го пушти и повторно рече: „Читај!“ Тој повторно одговори: „Не знам да читам.“ Потоа по третпат го зграби и силно го стегна, па го пушти и рече: „Читај во името на Господарот твој Кој создава, го создава човекот од грутка крв! Читај, зашто Најблагороден е Господарот твој." (Сура Ел-Алак, 1–3) Тогаш Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, се врати од таму, а срцето му трепереше. Влезе кај Хатиџа бинт Хувејлид, Аллах нека е задоволен со неа, и рече: „Покријте ме! Покријте ме!“ Па го покрија сè додека не го напушти стравот. Потоа ѝ раскажа на Хатиџа што се случило и рече: „Навистина се исплашив за себе.“ А Хатиџа му рече: „Никако! Се колнам во Аллах, Аллах никогаш нема да те понижи – ти ги поврзуваш роднините, се грижиш за немоќните, ѝ помагаш на сиромашната рака, гостопримлив си кон гостите и им помагаш на оние што се во неволја.“ Потоа Хатиџа го одведе кај Верака бин Невфел бин Есед бин Абдулуза – нејзиниот братучед. Тој бил човек кој го прифатил христијанството во времето на незнабоштвото и знаел да пишува со еврејско писмо, па запишувал од Евангелието колку што Аллах сакал. Беше стар и слеп човек. Хатиџа му рече: „О, сине на мојот чичко, слушни го синот на брат ти.“ Верака рече: „О, сине на братот мој, што виде?“ Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, му раскажа што се случило. А Верака рече: „Тоа е истиот Намус (мелек) што Аллах го испрати кај Муса. Ех, да сум млад во тие денови! Да сум жив кога народот твој ќе те протера!“ Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, рече: „Зарем тие ќе ме протераат?“ А Верака рече: „Да! Никој досега не донел нешто како тоа што ти го донесе, а да не бил нападнат. Ако го дочекам тој ден, ќе ти помогнам со силна поддршка.“ Потоа Верака наскоро почина, а објавата се прекина за извесен период.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري - 3]

Објаснување

Мајката на верниците, Аиша, Аллах нека е задоволен со неа, раскажува дека првото со што започнала објавата кај Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, биле вистинитите соништа – тој не би сонувал нешто, а тоа да не се исполни јасно, како утринската светлина.
Потоа му се омилила осаменоста, па се повлекувал во пештерата Хира, каде по неколку ноќи се посветувал на ибадетот, пред да се врати кај своето семејство. Со себе носел храна за тие денови, а кога ќе се враќал кај Хатиџа, Аллах нека е задоволен со неа, земал нова залиха – сè додека не му дојде вистината, додека се наоѓал во пештерата Хира. Таму му се појави мелекот Џибрил, алејхи селам, и му рече: „Читај!“ Тој, салаллаху алејхи ве селем, одговори: „Не знам да читам.“ Тогаш мелекот го зграби, го прегрна и силно го стегна, сè додека не го изнемошти, потоа го пушти и повторно рече: „Читај!“ Тој одговори: „Не знам да читам.“ Па повторно го зграби и стегна по вторпат, сè додека не го изнемошти, потоа го пушти и повторно рече: „Читај!“ Тој рече: „Не знам да читам.“ Потоа и по третпат го зграби и стегна, па го пушти и рече: „Читај во името на Господарот твој Кој создава, го создава човекот од грутка крв! Читај, зашто Најблагороден е Господарот твој." (Сура Ел-Алак, 1–3) Потоа Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, се врати со објавените ајети, а срцето му трепереше од страв за својот живот. Влезе кај својата сопруга, мајката на верниците, Хатиџа бинт Хувејлид, Аллах нека е задоволен со неа, и рече: „Завиткајте ме! Завиткајте ме!“ Па го завиткаа, сè додека не му се смири стравот. Потоа ѝ го раскажа на Хатиџа целиот настан и рече: „Навистина се исплашив за својот живот.“ А Хатиџа му одговори: „Не! Се колнам во Аллах, Аллах никогаш нема да те понижи – ти ги одржуваш роднинските врски, се грижиш за немоќните кои не можат сами да се справат, му помагаш на сиромашниот кој ништо нема, им го даваш на луѓето она што не можат да го најдат кај другите, гостопримлив си и помагаш во добрите и праведни дела.“ Потоа го одведе кај Верака бин Невфел бин Есед бин Абдулуза – нејзиниот братучед. Тој беше човек кој се одвратил од незнабоштвото и го прифатил христијанството, и пишуваше од Евангелието на еврејски јазик онолку колку што Аллах ќе му овозможел. Беше многу стар и слеп. Хатиџа му рече: „О, сине на чичко ми, послушај го синот на твојот брат.“ А Верака рече: „О, сине на мојот брат, што виде?“ Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, му го раскажа она што го доживеал, а Верака рече: „Тоа е Џибрил, кого Аллах го испратил кај Неговиот пратеник Муса, алејхис селам. Ех, кога би бил млад и снажен во тие денови, кога би бил жив кога народот твој ќе те протера…“ Тогаш Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, праша: „Зарем тие ќе ме протераат?“ А Верака рече: „Да! Ниту еден човек не донел нешто како тоа што ти го донесе, а да не бил нападнат и вознемируван. Ако го дочекам тој ден, ќе ти бидам силна поддршка.“ Но, недолго потоа, Верака почина, а објавата се прекина за извесен период.

من فوائد الحديث

1. Појаснување за почетокот на објавата на Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем.
2. Соништата на Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, се форми на објава.
3. Дозволено е човекот однапред да се снабди со храна (за ибадет или патување), и тоа не е спротивно на потпирањето на Аллах – бидејќи дури и предводникот на сите, Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, го правел тоа.
4. Совршената благородност на Аллах се манифестира во тоа што ги поучил Неговите робови на она што не го знаеле, изведувајќи ги од темнината на незнаењето на светлината на знаењето.
5. Вредноста на писменоста и умеењето да се пишува е огромна, поради бројните и неспоредливи придобивки: преку неа се запишуваат науките, се прибележуваат мудростите, се пренесуваат вести за претходните народи, се чуваат објавените книги, и со неа се уредуваат работите и порзани и со верата и со животот на овој свет.
6. Прво што било објавено биле зборовите на Возвишениот Аллах: „Читај во името на Господарот твој Кој создава,." (Ел-Алак, 1)
7. Благородниот морал и добродетелите се причина за заштита од лош завршеток и различни несреќи. Оној што има многу добрина во себе – заслужува убава завршница и може да се надева на безбедност и во верата и на дуњалукот.
8. Дозволено е да се пофали човек во негово присуство – ако во тоа има оправдана корист.
9. Оној што е преплашен треба да се утеши и охрабри, и да му се посочат причините поради кои заслужува безбедност и спокој.
10. Ова е еден од најсилните докази за одиките на Хатиџа, Аллах нека е задоволен со неа – нејзината зрелост, цврстина и длабоко разбирање. Во нејзиниот опис на Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, таа ги обединила сите темели на моралноста и доблеста. Добрината, по својата природа, може да биде упатена кон блиски или туѓи, со телесен труд или имот, и – кон оние што можат сами да се снаоѓаат или оние што не можат. Хатиџа со мудар и обемен говор ги спомнала сите овие форми – токму на место каде што тоа било најсоодветно.
11. Кога човек ќе се соочи со нешто важно или тешко, препорачливо е да се посоветува со личност на која ѝ верува и чие мислење е разумно и искрено.