عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْها أَنَّهَا قَالَتْ:
أَوَّلُ مَا بُدِئَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنَ الوَحْيِ الرُّؤْيَا الصَّالِحَةُ فِي النَّوْمِ، فَكَانَ لاَ يَرَى رُؤْيَا إِلَّا جَاءَتْ مِثْلَ فَلَقِ الصُّبْحِ، ثُمَّ حُبِّبَ إِلَيْهِ الخَلاَءُ، وَكَانَ يَخْلُو بِغَارِ حِرَاءٍ فَيَتَحَنَّثُ فِيهِ -وَهُوَ التَّعَبُّدُ- اللَّيَالِيَ ذَوَاتِ العَدَدِ قَبْلَ أَنْ يَنْزِعَ إِلَى أَهْلِهِ، وَيَتَزَوَّدُ لِذَلِكَ، ثُمَّ يَرْجِعُ إِلَى خَدِيجَةَ فَيَتَزَوَّدُ لِمِثْلِهَا، حَتَّى جَاءَهُ الحَقُّ وَهُوَ فِي غَارِ حِرَاءٍ، فَجَاءَهُ المَلَكُ فَقَالَ: اقْرَأْ، قَالَ: «مَا أَنَا بِقَارِئٍ» قَالَ: «فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي حَتَّى بَلَغَ مِنِّي الجَهْدَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: اقْرَأْ، قُلْتُ: مَا أَنَا بِقَارِئٍ، فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي الثَّانِيَةَ حَتَّى بَلَغَ مِنِّي الجَهْدَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: اقْرَأْ، فَقُلْتُ: مَا أَنَا بِقَارِئٍ، فَأَخَذَنِي فَغَطَّنِي الثَّالِثَةَ ثُمَّ أَرْسَلَنِي، فَقَالَ: {اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الأَكْرَمُ}»، [العلق:1-3] فَرَجَعَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَرْجُفُ فُؤَادُهُ، فَدَخَلَ عَلَى خَدِيجَةَ بِنْتِ خُوَيْلِدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَقَالَ: «زَمِّلُونِي، زَمِّلُونِي» فَزَمَّلُوهُ حَتَّى ذَهَبَ عَنْهُ الرَّوْعُ، فَقَالَ لِخَدِيجَةَ وَأَخْبَرَهَا الخَبَرَ: «لَقَدْ خَشِيتُ عَلَى نَفْسِي» فَقَالَتْ خَدِيجَةُ: كَلَّا وَاللَّهِ مَا يُخْزِيكَ اللَّهُ أَبَدًا، إِنَّكَ لَتَصِلُ الرَّحِمَ، وَتَحْمِلُ الكَلَّ، وَتَكْسِبُ المَعْدُومَ، وَتَقْرِي الضَّيْفَ، وَتُعِينُ عَلَى نَوَائِبِ الحَقِّ، فَانْطَلَقَتْ بِهِ خَدِيجَةُ حَتَّى أَتَتْ بِهِ وَرَقَةَ بْنَ نَوْفَلِ بْنِ أَسَدِ بْنِ عَبْدِ العُزَّى، ابْنَ عَمِّ خَدِيجَةَ، وَكَانَ امْرَأً تَنَصَّرَ فِي الجَاهِلِيَّةِ، وَكَانَ يَكْتُبُ الكِتَابَ العِبْرَانِيَّ، فَيَكْتُبُ مِنَ الإِنْجِيلِ بِالعِبْرَانِيَّةِ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَكْتُبَ، وَكَانَ شَيْخًا كَبِيرًا قَدْ عَمِيَ، فَقَالَتْ لَهُ خَدِيجَةُ: يَا ابْنَ عَمِّ، اسْمَعْ مِنَ ابْنِ أَخِيكَ، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: يَا ابْنَ أَخِي، مَاذَا تَرَى؟ فَأَخْبَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَبَرَ مَا رَأَى، فَقَالَ لَهُ وَرَقَةُ: هَذَا النَّامُوسُ الَّذِي نَزَّلَ اللَّهُ عَلَى مُوسَى، يَا لَيْتَنِي فِيهَا جَذَعًا، لَيْتَنِي أَكُونُ حَيًّا إِذْ يُخْرِجُكَ قَوْمُكَ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَوَ مُخْرِجِيَّ هُمْ؟»، قَالَ: نَعَمْ، لَمْ يَأْتِ رَجُلٌ قَطُّ بِمِثْلِ مَا جِئْتَ بِهِ إِلَّا عُودِيَ، وَإِنْ يُدْرِكْنِي يَوْمُكَ أَنْصُرْكَ نَصْرًا مُؤَزَّرًا. ثُمَّ لَمْ يَنْشَبْ وَرَقَةُ أَنْ تُوُفِّيَ، وَفَتَرَ الوَحْيُ.
[صحيح] - [متفق عليه] - [صحيح البخاري: 3]
المزيــد ...
Yii a ʿAaɩša sẽn yaa muumin-rãmbã ma wã nengẽ, (Wẽnd yard be a yĩnga), t'a yeelame:
Wahɩ wã rẽenem sẽn sɩng Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) yaa zãms sõngo goẽeme, a rag yɩɩme n ka yãt zãmsdo rẽndame t'a yɩ wala yibeoog vẽegre, rẽ poorẽ t'a bʋ nonglem ne lakre, t'a rag n lakd n kẽngd Gaari Hɩraa' (Hɩraa longẽ wã) n tʋg n tũud Wẽnd beenẽ, yʋnd saare, taoor t'a na n ka lebg n kẽng a zakã rãmbẽ, n baood sɩrfãnta yel-kãngã yĩnga, rẽ poorẽ t'a lebg n kẽng a Hadiigã nengẽ, n segl sɩrfanta yεsa, halɩ tɩ Sɩdã wa a nengẽ t'a bee Hɩraa' longẽ wã, tɩ Malεkã wa a nengẽ, n yeel-a: kareme, t'a yeele: «m ka mi kareng ye». A yeelame: «Rẽnd a gãda maam n mobg maam halɩ tɩ wɩng maam, rẽ poorẽ t'a bas maam n yeele kareme». Tɩ mam yeele: «mam ka mi kareng ye». T'a gãd maam n mobg maam noor a yiib soabã halɩ tɩ yɑɑms paam maam, rẽ poorẽ t'a bas maam n yeele: kareme, tɩ mam yeele «mam ka mi kareng ye». T'a leb n gãd maam n mobg maam noor a tãab soabã, rẽ poorẽ t'a bas maam, n yeele: {Karem ne f Soab ning sẽn naan-a wã yʋʋre. A naana ninsaalã ne zɩ-pelle. Karem, tɩ fo Soabã n yɩɩd ne kũuni.}. [Al-ʿAlaƙ (Zɩ-pellã sʋʋra):1-3]. Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) lebgame t'a sũurã yaa sẽn rigdi, n kẽng a Hadiigã Bintu Hʋlaylad nengẽ (Wẽnd yard be a yĩnga) n yeele: «Lud-y-ma». Tɩ b lud-a halɩ tɩ pelen-yɩkã wa sε. T'a yeel a Hadiigã n togs-a kibarã, ad mam yεεsa bũmb na n wa maan-ma, t'a Hadiigã yeele: ayoo, m wẽen ne Wẽnde, Wẽnd kõn n ning foom yãnd lae ye, ad fo tõkda rogem, la f tʋkd zɩɩb n basd b rãmba, la fo kõt sẽn ka tara, la fo monogd sãana, la fo sõngd zãmaanã yel-kegemsã wakato. T'a Hadiigε yi ne-a n kẽng a Warƙat ɭbn Nawfal ɭbn Asad ɭbn ʿAbd AlʿƲzaa nengẽ, sẽn yaa a Hadigã saambɩb biigã, la yẽ rag n yaa ned sẽn be Ahlu kitaab (Gaf a taabã) rãmbã dĩinã pʋgẽ, a rag n gʋlsda Lingiilã ne Yahuud-rãmbã goama, Wẽnd sẽn tʋll t'a gʋls tεka, la a rag n lebga nin-kẽem wʋsgo, t'a ninã meneme. T'a Hadiigã yeel-a: m saambib biiga: kelg f saam-biiga biig sẽn yete. La a Warƙat yeel Nabiyaamã: m saam-biig biiga, yaa bõe la fo yã? Tɩ Tẽn-tʋʋmã kõ-a kibare ne a sẽn yã wã. La a Warƙat yeel-a: yaa yãwã la Tẽn-tʋʋm ninga sẽn sig a Muusa nengẽ wã, kato! M sã n da yɩẽ rasãnga a wakatã,. Kato, m sã n rã vɩ fo nebã sẽn wat na n yiis foomã. Tɩ Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) yeele: «B na n yiisa maam la?» La a yeel yã: n-yee, ned ka wa ne fo sẽn wa ne wã sẽn looge, rẽndame tɩ b maan-a beem, la fo raarã sã n paam maam, m na sõng-f sõngr sẽn tar pãnga. Rẽ poorẽ ka kaoos t'a Warƙat maan kaalem, tɩ Wahɩ wã wãag wakat n ka watẽ ye.
[Naṣʋn Ṣahɩɩhʋn (Gom-sikdem sẽn manege)] - [B zemsa taab a zugu (A Al-Bʋẖaariy la a Muslim n reeg-a)] - [Ṣahɩɩh Al-Bʋẖaary - 3]
ʿAaɩša sẽn yaa muumin-rãmbã ma wã, (Wẽnd yard be a yĩnga) kõo kibare, tɩ wahɩ wã sẽn na n sɩng ne Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) rẽenem, a yɩɩ zãmsd gõeemẽ, rẽnd Nabiyaamã rag n yɩɩme n ka yãt a gõeemẽ wã zãmsdo, rẽndame t'a wa n yaa vẽeneg wala yibeoog peelem, rẽ poorẽ b maaname t'a nong lakre, a rag n lakdame n kẽngd Hɩraa longẽ n tũud Wẽnd beenẽ, rasem saare, rẽ poorẽ t'a lebg n kẽng a nebẽ wã, la a zãada sɩrfãnta n kẽnge, rẽ poorẽ t'a lebg n wa muumin-rãmbã ma wã nengẽ a Hadiigã (Wẽnd yard be a yĩnga) n lebg n segl sɩrfãnta sẽn sekd rasem-kãensã sõorã, halɩ tɩ yell ning sẽn yaa sɩdã wa-a, t'a bee Hɩraa longẽ wã. Tɩ malεk a Gibriil (tɩlgr be a yĩnga) wa a nengẽ n yeel-a: kareme. Tɩ Nabiyaamã yeele (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga): mam ka mi kareng ye. T'a yeele: a rɩka maam, n mobg maam, n wẽbg maam, halɩ tɩ pakr la keelem wa paam-ma, rẽ poorẽ t'a bas maam, n yeele: kareme. tɩ mam yeele: mam ka tõe n karem ye. T'a lebg n gãd maam n mobg mobgr a yiib soaba, n yeele: kareme. Tɩ mam yeele: m ka mi kareng ye, t'a rɩk maam n wẽoog maam noor a tãab soaba, rẽ poorẽ n bas maam, n yeele: {1-Karem ne f Soab ning sẽn naanã wã yʋʋre. 2. A naana ninsaal ne zɩ-pelle.3. Karem, tɩ fo Soabã n yɩɩd ne kũuni.}. [Al-ʿAlaƙ (Zɩ-pellã sʋʋra):1-3]. Tɩ Nabiyaamã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) lebg ne Aayar-rãmbã t'a sũurã yaa sẽn rigdi, n yεεsd a na n ki, n kẽ Muumin-rãmbã ma wã nengẽ a Hadiigã nengẽ, Bintu Hʋwaylɩd (Wẽnd yard be a yĩnga) n yeele: Pil-y maam ne futu, pil-y maam ne futu, tɩ b pil-a ne futã, halɩ tɩ peleng-yɩkã wa sε. T'a togs-a kibarã, n yeele: ad mam yεεsa m na n kiime, t'a Hadiigã yeele: Ayoo, m wẽen ne Wẽnde, Wẽnd kõn n ning foom yãnd lae ye, ad fo tõkda rogem, la f tʋkd zɩɩbo n basd nin-valemse, la fo kõt sẽn ka tara, la fo monogd sãana, la fo sõngd zãmaan yel-toodo. T'a Hadiigã yi ne-a n kẽng a Warƙat ɭbn Nawfal ɭbn Asada, ɭbn ʿAbd Al-ʿƲzaa nengẽ, sẽn yaa a Hadigã saambɩb biiga, la yẽ rag n yaa ned sẽn bas Zɩɩlmã n kẽ Nasaara wã dĩin pʋgẽ, a rag n gʋlsda Lingiilã ne Yahuud-rãmbã goama, Wẽnd sẽn tʋll t'a gʋlsa tεka, la a rag n lebga nin-kẽem wʋsgo, t'a ninã meneme. T'a Hadiiga yeel-a: M saambib biiga: kelg f saam-biiga biig sẽn yete. La a Warƙat yeel Nabiyaamã: m saam-biig biiga, yaa bõe la fo yã-a? Tɩ Wẽnd Tẽn-tʋʋmã kõ-a kibare ne a sẽn yã wã. La a Warƙat yeel-a: yãwã yaa a Gibriil ninga Wẽnd sẽn sik a Muusa nengẽ wã, (tɩlgr be a yĩnga) kato! M sã n da yɩẽ rasãnga a wakatã, Kato m sã n rã vɩ fo nebã sẽn wat n yiis foomã. Tɩ Wẽnd Tẽn-tʋʋmã (Wẽnd pʋʋsg la A tɩlgr be a yĩnga) yeele: «B na n yiisa maam la? La a yeel yã: n-yee, ned ka wa ne fo sẽn wa ne wã sẽn looge, rẽndame tɩ b maan-a beem, la fo raarã sã n paam maam, m na sõng-f sõngr sẽn tar pãnga. Rẽ poorẽ, tɩ Wahɩ wã wãag wakat n ka watẽ ye.