فەرموودە: بگەڕێوە بۆ لای دایک وباوکت وهاوەڵی چاک بە بۆیان

عن عبد الله بن عمرو رضي الله عنهما قال: أقبَلَ رجل إلى نبي الله صلى الله عليه وسلم فقال: أُبَايِعُكَ على الهجرة والجهاد أَبْتَغِي الأجر من الله تعالى قال: «فَهَل لَكَ من وَالِدَيك أحد حيٌّ؟» قال: نعم، بل كلاهما، قال: «فتبتغي الأجر من الله تعالى؟» قال: نعم، قال: «فَارْجِع إلى وَالِدَيك، فَأَحْسِن صُحْبَتَهُمَا». وفي رواية لهما: جاء رجل إلى النبي صلى الله عليه وسلم فاستأذنه في الجهاد، فقال: «أَحَيٌّ والداك؟»، قال: نعم، قال: «فَفِيهِمَا فجاهد».
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە عبداللەی کوڕی عەمرو -ڕەزای خوایان لێبێت- دەڵێت: پیاوێک هات بۆ لای پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- ، ووتی: بەیعەتت پێدەدەم لە سەر کۆچکردن (هیجرەت) وجیهاد کردن وداوای پاداشت لە خوای گەورە دەکەم، پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- پێی فەرمووی: «ئایا هیچ کام لە دایک وباوکت زیندوون؟»، ووتی: بەڵێ، هەردووکیان (زیندوون)، فەرمووی: «وداوای پاداشت لە خوای گەورە دەکەیت؟»، ووتی: بەڵێ، فەرمووی: «بگەڕێوە بۆ لای دایک وباوکت وهاوەڵی چاک بە بۆیان (چاکەکار بە بەرامبەریان)». ولە ریوایەتێکی تردا: پیاوێک هات بۆ لای پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- وداوای ئیزنی لێکرد بۆ جیهاد کردن، ئەویش فەرمووی: «ئایا دایک وباوکت زیندوون؟»، ئەویش ووتی: بەڵێ، فەرمووی: «جیهاد بکە بە چاکەکاری بەرامبەر ئەوان».
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

پیاوێک هات بۆ لای پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- باسی خۆشەویستی جیهاد وکۆچکردنی بۆی کرد لە پێناو خواى گەورە، وئەم پیاوە دایک وباوکی لە پاش خۆش جێهێشتبوو کە بە دوایدا دەگریان، (یبکیان) [رواه أبي داود]، واتە: (دەگریان) لە ترسی ئەوەى شەهید بکرێت، پێغەمبەر -صلى الله علیه وسلم- پرسیاری لێی کرد: ئایا هیچ کام لە دایک وباوکت زیندوون؟، ووتی: بەڵێ، بەڵکو هەردووکیان (زیندوون)، فەرمووی: «وداوای پاداشت لە خوای گەورە دەکەیت؟»، ووتی: بەڵێ، فەرمووی: «بگەڕێوە بۆ لای دایک وباوکت باوکت وهاوەڵی چاک بە بۆیان (چاکەکار بە بەرامبەریان)»، ولە ریوایەتێکی تردا فەرمووی: (ارجع عليهما فأضحكهما كما أبكيتهم) [رواه أبو داود]، واته: (بگەڕێوە بۆ لایان با پێبکەنن هەروەکو چۆن گریان بە هۆی تۆوە). پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- داواى لێکرد کە بگەڕێتەوە بۆ جێبەجێکردنی مافێک کە واجبترە، ئەویش چاک هاوەڵ بوونە لەگەڵ دایک وباوک، وئەمە لە جیهادی نەفسە چونکە خزمەتکردن ڕازی کردن وگوێڕایەڵی کردنی ئەوانی تێدایە لە چاکەدا، هەروەکو لە ریوایەتەکەى (مسلم)دا هاتووە: (ففیهما فجاهد)، واته: (جیهاد وتێکۆشان بکە ئەویش بە خزمەتکردنی ئەوان). لە فەرموودەیەکی تردا هاتووە کە چاکەکاری بەرامبەر دایک وباوک باشترە لە جیهاد کردن لە پێناو خواى گەورە، (جاء رجل إلى رسول الله -صلى الله عليه وسلم- فسأله عن أفضل الأعمال فقال: "الصلاة" قال: ثم مه: قال: "الجهاد" قال: فإن لي والدين، فقال: "برك بوالديك خير)[أخرجه ابن حبان]، واته: (پیاوێک هات بۆ لای پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پرسیاری باشترین کردەوەکانى کرد، ئەویش فەرمووی: -نوێژکردن-، پیاوەکە ووتی: پاش ئەوە چی؟ فەرمووی: -جیهاد کردن-، پیاوەکە ووتی: دایک وباوکم ماون، فەرمووی: چاکەکاری بەرامبەر دایک وباوکت خێر وچاکەیە)، ئەم فەرموودەیە بەڵگەیە لە سەر ئەوەى چاکەکاری بەرامبەر دایک وباوک باشترە لە جیهاد کردن، جگە لە جیهادی فەرزی عەین نەبێت، لێرەدا پێش دەخرێت چونکە واجبە لە سەر هەموو کەسێک کە ئەم جیهادە ئەنجامبدات ئەگەر داوای لێکرا.