فەرموودە: ئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، وئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، ئەگەر کاتی نوێژ هات؛ با یەکێکتان بانگ بدات، وئەوەتان پێشنوێژی بکات کە زۆرترین قورئانی لەبەرە

عن أيوب، عن أبي قلابة، عن عمرو بن سَلِمة، قال -أي أيوب-: قال لي أبو قلابة: ألا تلقاه فتسأله؟ -أي تسأل عمرو بن سلمة- قال فلقيته فسألته فقال: كنا بماء ممر الناس، وكان يمرُّ بنا الرُّكبان فنسألهم: ما للناس، ما للناس؟ ما هذا الرجل؟ فيقولون: يزعم أن الله أرسله، أوحى إليه، أو: أوحى الله بكذا، فكنتُ أحفظ ذلك الكلام، وكأنما يَقَرُّ في صدري، وكانت العرب تَلَوَّم بإسلامهم الفتح، فيقولون: اتركوه وقومه، فإنه إن ظهر عليهم فهو نبي صادق، فلما كانت وقعة أهل الفتح، بادَر كلُّ قوم بإسلامهم، وبَدَر أبي قومي بإسلامهم، فلما قدم قال: جئتكم والله من عند النبي صلى الله عليه وسلم حقا، فقال: «صَلُّوا صلاة كذا في حين كذا، وصَلُّوا صلاة كذا في حين كذا، فإذا حضرت الصلاة فليؤذِّن أحدكم، وليَؤمَّكم أكثركم قرآنا». فنظروا فلم يكن أحد أكثر قرآنا مني، لما كنت أتلقى من الرُّكبان، فقدَّموني بين أيديهم، وأنا ابن ست أو سبع سنين، وكانت علي بُرْدة، كنت إذا سجدت تَقَلَّصت عني، فقالت امرأة من الحي: ألا تُغَطُّوا عنا اسْتَ قارئكم؟ فاشتروا فقطعوا لي قميصا، فما فرحتُ بشيء فرحي بذلك القميص.
[صحيح] - [رواه البخاري]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە ئەیوبەوە، لە ئەبی قیلابەوە، لە عەمرو کوڕی سەلەمەوە، -ئەیوب- ووتی: ئەبو قیلابە پێمی ووت: ئایا پێی دەگەیت وپرسیاری لێبکەیت؟ -واتا پرسیار لە عەمرو کوڕی ئەبی سەلەمە- بکەیت، (ئەیوب) دەڵێت: گەیشتم پێی وپرسیارم لێیکرد، ئەویش (ئەبو سەلەمە) ووتی: لە شوێنێک بووین کە ئاوی تێدا بوو، وخەڵکیش بەوێدا تێپەڕ دەبوون، سواریەکان بە لاماندا تێپەڕ دەبوون وئێمەش پرسیارمان لێیان دەکرد، حاڵەتی خەڵکی چۆنە؟ حاڵی خەڵکی چۆنە؟ ئەم پیاوە کێیە؟ دەیانووت: بانگەشەی ئەوە دەکات؛ خواى گەورە وەحی -سروشی- بۆی ناردووە، یان: خواى گەورە ئەوە وئەوەى بە وەحی بۆی ناردووە، بۆیە ئەو قسانەم لەبەر دەکرد، وەکو ئەوە وابێت لە دڵمدا جێگیر بووبێت، وعەرەب (هۆزە دەشتەکیەکان) هاتنە نێو ئاینی ئیسلامیان دواخست هەتاوەکو فەتحی (مەککە)، دەیانووت: واز لە ئەو وخەڵکەکەى بهێنن، ئەگەر سەربکەوێت بەسەریاندا ئەوا پێغەمبەرێکی ڕاستگۆیە، کاتێک بەسەرهاتی ڕزگارانی فەتح ڕوویدا، هەموو هۆزەکان پەلەیان کرد لە هاتنە نێو ئاینی ئیسلامەوە، وباوکم پێش هۆزەکەى هاتنە نێو ئاینی ئیسلامەوە، کاتێک گەڕایەوە، ووتی: والله گەڕامەوە بۆ لاتان لە لای کەسێکەوە بە ڕاستی وهەق پێغەمبەری خودایە -صلى اللە علیە وسلم-، (پێیانی ووت کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێیانى فەرمووە): «ئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، وئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، ئەگەر کاتی نوێژ هات؛ با یەکێکتان بانگ بدات، وئەوەتان پێشنوێژی بکات کە زۆرترین قورئانی لەبەرە»، بۆیان دەرکەوت هیچ یەکێکیان زیاتر لە من قورئانیان لەبەر نییە، بەهۆی گەیشتنم بە سواریەکان -کە لە سەرەتادا باسیکرد-، بۆیە منیان پێشدەخست (بۆ پێشنوێژی کردن)، ومن تەمەنم شەش یان حەوت ساڵ بوو، وجلێکم پۆشیبوو، ئەگەر سوجدەم ببردایە؛ -جلەکە- تەنگ دەبوویەوە ودەهاتە سەرەوە، ئافرەتێک لە گەڕەکەکە ووتی: ئایا بەشی خوارەوەى (لاشەى) قورئان خوێنەکەتان داناپۆشن؟ بۆیە پارچەیەک (قوماشیان) کڕی وکراسێکیان لێی (قەمیسێکیان لێی) بۆم بڕی (دووریان بۆم -کە یەک پارچە بوو لە سەرەوە بۆ خوارەوەى لاشە-)، پێشتر بە هیچ شتێک دڵخۆش نەبووم هێندەى دڵخۆش بوونم بەو کراسە.
[صەحیحە] - [بوخاری گێڕاویەتیەوە]

شیکردنەوە

ئەیوبی سەختیانی دەڵێت: ئەبو قیلابەی جەرمی پێمی ووت: ئایا دەتوانیت بگەیت بە عەمرو کوڕی سەلەمە وپرسیاری لێبکەیت سەبارەت بە ئەو فەرموودانەى دەیزانێت، ئەیوب دەڵێت: گەیشتم بە عەمرو کوڕی سەلەمە وپرسیارم لێیکرد، ئەبو سەلەمە ووتی: لە شوێنێک بووین کە تێیدا دادەنیشتین ودەماینەوە، وشوێنی تێپەڕبوونی خەڵکی بوو، وسواریەکان بە لاماندا تێپەڕ دەبوون وئێمەش پرسیارمان لێیان دەکرد سەبارەت بە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- وحاڵی عەرەب لەگەڵ ئەودا، ئەوانیش دەیانووت: بانگەشەی ئەوە دەکات کە خواى گەورە ئەوی ناردووە و وەحی -سروشی- بۆ دەنێرێت بەم شێوەیە (لە قورئان) لەوەى بیستوویانە، بۆیە منیش بە باشی قورئانم لەبەر دەکرد وەکو ئەوە وابێت جێگیر بێت وبنووسێت بە دڵمەوە، وعەرەب (هۆزە دەشتەکیەکان) چاوەڕێیان دەکرد ومسوڵمان نەدەبوون هەتاوەکو مەککە فەتح وڕزگار دەکرێت، دەیانووت: واز لە ئەو وخەڵکەکەى -قورەیش- بهێنن، ئەگەر سەربکەوێت بەسەریاندا ئەوا پێغەمبەرێکی ڕاستگۆیە، کاتێک مەککە فەتح کرا، هەموو هۆزەکان پەلەیان کرد لە مسوڵمان بوون وهاتنە نێو ئاینی ئیسلامەوە، وباوکم یەکەم کەس بوو لە نێو هۆزەکەیدا مسوڵمان بێت وبێتە ئاینی ئیسلامەوە، وچوو بۆ لای پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- وکاتێک گەڕایەوە، ووتی: والله گەڕامەوە بۆ لاتان لە لای کەسێک بە ڕاستی وهەق پێغەمبەری خودایە -صلى اللە علیە وسلم-، پێیانی ووت کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێیانى فەرمووە: (ئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، وئەو نوێژەدا لەو کاتەدا ئەنجامبدەن، ئەگەر کاتی نوێژ هات؛ با یەکێکتان بانگ بدات، وئەوەتان پێشنوێژی بکات کە زۆرترین قورئانی لەبەرە)، گەڕان وبۆیان دەرکەوت هیچ یەکێکیان زیاتر لە من قورئانیان لەبەر نییە، بەهۆی گەیشتنم بە سواریەکان وقورئان لەبەرکردنم لێیانەوە -کە لە سەرەتادا باسیکرد-، بۆیە منیشان پێشدەخست بۆئەوەی پێشنوێژیان بۆ بکەم، وتەمەنم شەش یان حەوت ساڵ بوو، وجلێکی کورتم لەبەردا بوو، ئەگەر سوجدەم ببردایە؛ جلەکە تەنگ دەبوویەوە ودەهاتە سەرەوە، وبەشێک لە لاشەم -عەورەتم- دەردەکەوت، ئافرەتێک ووتی: ئایا بەشی خوارەوەى (عەورەتی) لاشەى قورئان خوێنەکەتان داناپۆشن؟ بۆیە کراسێکیان بۆم کڕی، پێشتر بە هیچ شتێک دڵخۆش نەبووم هێندەى دڵخۆش بوونم بەو کراسە. ئەم فەرموودە بەڵگە نییە لەسەر ئەوەى مەرج نییە عەورەت داپۆشراو بێت لە کاتی نوێژدا، چونکە ئەم ڕووداوە لە حاڵەتێک بووە لەوەیە حوکمەکەیان نەزانی بێت.