Hadith: ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ثَلاَثَةٌ أَنَا خَصْمُهُمْ يَوْمَ القِيَامَةِ: رَجُلٌ أَعْطَى بِي ثُمَّ غَدَرَ، وَرَجُلٌ بَاعَ حُرًّا فَأَكَلَ ثَمَنَهُ، وَرَجُلٌ اسْتَأْجَرَ أَجِيرًا فَاسْتَوْفَى مِنْهُ وَلَمْ يُعْطِهِ أَجْرَهُ».
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري: 2270]
المزيــد ...
ਅਰਥਾਤ: ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸੁਣੇ..
ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਵਿਰੋਧ ਕਰਾਂਗਾ:
1. ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ।
2. ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੇਚਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਖਾ ਲੀ।
3. ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਹੱਕ ਦਾ ਵਿੱਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।
[صحيح] - [رواه البخاري] - [صحيح البخاري - 2270]
ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਤਆਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: **ਤਿੰਨ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕ਼ਿਆਮਤ ਦੇ ਦਿਨ ਵਿਰੋਧ ਕਰਾਂਗਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੈਂ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਵਾਂਗਾ ਉਸਨੂੰ ਮੈਂ ਹਰਾਉਂਗਾ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲੈ ਜਾਵਾਂਗਾ:** ਪਹਿਲਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਹੀ ਹਥ ਨਾਲ ਦਿੱਤਾ, ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀ ਕसम ਖਾਈ, ਕੋਈ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ ਅਤੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਵਜੋਂ ਵੇਚਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਖਾ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨਾਲ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਤੀਜਾ: ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਪਰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।
Benefits from the Hadith
- ਇਹ ਹਦੀਸ ਉਹਨਾਂ ਹਦੀਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ ਜੋ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਤਆਲਾ ਤੋਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਹਦੀਸ ਕੁਦਸੀ ਜਾਂ ਇਲਾਹੀ ਹਦੀਸ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਲਫ਼ਜ਼ ਅਤੇ ਮਤਲਬ ਦੋਵੇਂ ਅੱਲਾਹ ਵੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਵਿੱਚ ਕੁਰਆਨ ਵਾਲੀਆਂ ਖਾਸੀਅਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਤਿਲਾਵਤ ਨਾਲ ਇਬਾਦਤ ਹੋਣਾ, ਬਿਨਾ ਪਾਕੀ ਦੇ ਨਾ ਛੂਹਣਾ, ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣਾ, ਅਤੇ ਅਜਾਬ (ਇਲਾਹੀ ਮੋਜਜ਼ਾ) ਹੋਣਾ ਆਦਿ।
- ਅਲ-ਸੰਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ**ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ**, ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਸਾਰੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ; ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ **ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ** ਹੈ।
- ਇਬਨ ਅਲ-ਜੌਜ਼ੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਅਕਤੀ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੈ; ਜਿਸਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਉਸ ਦਾ ਮਾਲਕ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਕਰੇਗਾ।**
- ਅਲ-ਖਤਾਬੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਜ਼ੁਲਮ **ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ**:
- 1. ਉਸਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣਾ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨਾ।
- 2. ਉਸਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।
- ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਤਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।
- ਮੈਂ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਹਾਦੀਥ ਦੀ ਗੱਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਛੁਪਾਉਣ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ **ਉਸਦੀ ਕੀਮਤ ਖਾ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਵੇਚਣਾ** ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਉੱਤੇ ਧਮਕੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੈ।