فەرموودە: پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- حەزی لە شیرینی وهەنگوین بوو، ئەگەر نوێژی عەسری ئەنجامبدایە؛ سەردانى خێزانەکانى دەکرد، ولێیان نزیک دەبووەوە، جارێکیان سەردانى حەفسەی کرد، بۆ ماوەیەکی زیاتر لە ماوەى ئاسایی لە لای مایەوە

عن عائشة، قالت: كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يحِبُّ الحَلْواء والعسل، فكان إذا صلَّى العصر دارَ على نسائه، فَيَدْنُو منهنَّ، فدَخَل على حفصة، فَاحْتَبَسَ عندها أكثرَ ممَّا كان يحْتَبِس، فسألتُ عن ذلك، فقيل لي: أهْدَتْ لها امرأة من قومها عُكَّةً من عسل، فسَقَتْ رسول الله صلى الله عليه وسلم منه شرْبة، فقلتُ: أمَا والله لنَحْتالَنَّ له، فذكرتُ ذلك لسَوْدَة، وقلتُ: إذا دخل عليكِ، فإنه سَيَدْنُو منكِ، فقولي له: يا رسول الله، أَكَلْتَ مَغَافِيرَ؟ فإنه سيقول لك: «لا»، فقولي له: ما هذه الرِّيح؟ وكان رسول الله صلى الله عليه وسلم يشْتَدُّ عليه أنْ يوجد منه الريح، فإنه سيقول لك: «سَقَتْني حفصة شربة عسل»، فقولي له: جَرَسَتْ نَحْلُهُ الْعُرْفُطَ، وسأقول ذلك له، وقولِيه أنتِ يا صفية، فلما دخَل على سودة قالت: تقول سودة: والذي لا إله إلا هو لقد كدتُ أن أبادئه بالذي قلتِ لي، وإنه لعلى البابِ فرقًا منكِ، فلما دَنا رسول الله صلى الله عليه وسلم ، قالت: يا رسول الله، أَكَلْتَ مَغَافِيرَ؟ قال: «لا»، قالت: فما هذه الريح؟ قال: «سَقَتْني حفصة شربة عسل»، قالت: جَرَسَتْ نَحْلُهُ الْعُرْفُطَ، فلما دخل عليَّ، قلتُ له: مثل ذلك، ثم دخل على صفية، فقالت بمثل ذلك، فلما دخل على حفصة، قالت: يا رسول الله، ألا أسْقِيك منه؟ قال: «لا حاجةَ لي به»، قالت: تقول سودة: سبحان الله، والله لقد حَرَمْنَاهُ، قالت: قلتُ لها: اسْكُتِي.
[صحيح] - [متفق عليه]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە عائیشەوە دەڵێت: پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- حەزی لە شیرینی وهەنگوین بوو، ئەگەر نوێژی عەسری ئەنجامبدایە؛ سەردانى خێزانەکانى دەکرد، ولێیان نزیک دەبووەوە، جارێکیان سەردانى حەفسەی کرد، بۆ ماوەیەکی زیاتر لە ماوەى ئاسایی لە لای مایەوە، پرسیارم سەبارەت بە ئەوە کرد، پێم ووترا: ئافرەتێک لە هۆزەکەى کوندەیەکی پێستی پێداوە کە هەنگوینی تێدایە، هەندێک بەشی داناوە بۆ پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- بۆئەوەى بیخواتەوە، ووتم: والله پیلانێکی بۆ دادەنێین، ئەمەم باسکرد بۆ سەودە، ووتم: ئەگەر هات بۆ لات، لێت نزیک دەبێتەوە، پێی بڵێ: ئەی پێغەمبەری خودا، ئایا مەغافیرت* خواردووە؟ پێت دەڵێت: «نەخێر»، پێی بڵێ: ئەم بۆنە چییە؟ وپێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- حەزی نەدەکرد بۆنی ناخۆشی لێوە بێت، پێت دەڵێت: «حەفسە هەندێک هەنگوینی پێمدا»، پێی بڵێ: لەوەیە مێش هەنگەکە لە عورفوتی** خواردبێت، ومنیش ئەوەى پێدەڵێم، وتۆیش ئەوەى پێ بڵێ ئەی سەفیە، کاتێک چوو بۆ لای سەودە، سەودە ووتی: سوێند بە ئەو خودایەى کە هیچ پەرستراوێک هەق وڕاست نییە شایەنی پەرستن بێت جگە لە ئەو نەبێت؛ خەریک بوو ئەوەى پێ بڵێم کە تۆ پێمت ووت کاتێک لە دەرگاکە دەهاتە ژوورەوە لە ترسی لۆمەکردنت، کاتێک پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- نزیک بووەوە ووتی: ئەی پێغەمبەری خودا، ئایا مەغافیرت خواردووە؟ فەرمووی: «نەخێر»، ئەم بۆنە چییە؟ فەرمووی: «حەفسە هەندێک هەنگوینی پێمدا»، ووتی: لەوەیە مێش هەنگەکە لە عورفوتی خواردبێت، کاتێک هات بۆ لای من هەمان شتم ووت، پاشان کاتێک چوو بۆ لای سەفیە هەمان شتی ووت، کاتێک چوو بۆ لای حەفسە، ووتی: ئەی پێغەمبەری خودا ئایا هەنگوینت پێبدەم بۆئەوەى بیخۆیتەوە؟ فەرمووی: «پێویستم پێی نییە -حەز ناکەم بیخۆمەوە-»، سەودە ووتی: سبحان الله، والله بووینە هۆی ئەوەى لەسەر خۆی قەدەغەی بکات، پێیم ووت: بێدەنگ بە. *(مەغافیر: وەکو گەزۆ وایە بەڵام بۆنی ناخۆشە لە دەمدا)، **(عورفوت: دارێکی بۆن ناخۆشە)
[صەحیحە] - [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

شیکردنەوەى فەرموودەکە: عائیشە -ڕەزاى خواى لێبێت- باسی ئەوە دەکات لەم فەرموودەیەدا کە پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- حەزی لە خواردنی شیرین بوو لە نێویانیشدا هەنگوین، بۆیە ئەگەر نوێژی عەسری ئەنجامبدایە؛ سەردانى خێزانەکانى دەکرد، ولێیان نزیک دەبووەوە وماچیانی دەکرد بە بێ جیماع کردن، جارێکیان سەردانى حەفسەی کرد -ڕەزاى خواى لێبێت-، بۆ ماوەیەکی زیاتر لە ماوەى ئاسایی لە لای مایەوە، عائیشە پرسیاری سەبارەت بە ئەمە کرد، وبۆی دەرکەوت کە ئافرەتێکی خزمی حەفسە کوندەیەکی پێستی بچووکی پێداوە کە هەنگوینی تێدایە، هەندێک بەشی دادەنا بۆ پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- ئەویش لێی دەخواردەوە، ئەمە بووە هۆی ئەوەى عائیشە تووشی غیرەتکردن بێت -ڕەزاى خواى لێبێت-، ولەگەڵ سەودە وسەفیە ڕێککەوتن لەسەر ئەوەى ئەگەر پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- هات بۆ لایان؛ پرسیاری لێبکەن ئایا مەغافیری* خواردووە؟، وپێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- حەزی نەدەکرد بۆنی ناخۆشی لێوە بێت، پاش ئەوەى وایان ووت کاتێک -صلى اللە علیە وسلم- چوو بۆ لای حەفسە وهەنگوینی پێیدا بەڵام ڕەتی کردەوە بیخوات، ولە گێڕانەوەیەکدا: سوێندی خوارد لەسەر ئەوەى جارێکی تر هەنگوین نەخوات. وجیاوازی هەیە لە نێوان گێڕانەوەکان سەبارەت بە ئەو ئافرەتەى هەنگوینی دا بە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم-، ووتراوە: لە لای زەینەب ئەم هەنگوینەى خوارد، ووتراوە: یان لە لای سەودە، ولای هەندێک زانایان ئەوە پەسەندە کە خواردنی هەنگوینەکە لای زەینەب بووە، وئەوەى پیلانەى دانا لەگەڵ عائیشە؛ حەفسە بوو، وهەندێک زانایان دەڵێن لەوەیە جیاوازى گێڕانەوەکان ئاماژە بێت بۆئەوەى زیاتر لە یەک ڕووداو هاوشێوەی ئەمە ڕوویاندا بێت. *(مەغافیر: وەکو گەزۆ وایە بەڵام بۆنی ناخۆشە لە دەمدا)