فەرموودە: کخ کخ فڕێی بدە، ئایا نازانیت کە ئێمە لە خێرکردن ناخۆین

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: أخذ الحسن بن علي رضي الله عنهما تمرة من تمر الصدقة فجعلها في فيه، فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : «كَخْ كَخْ ارْمِ بها، أما علمت أنَّا لا نأكل الصدقة!؟». وفي رواية: «أنَّا لا تَحِلُّ لنا الصدقة».
[صحيح] - [الرواية الأولى: متفق عليه. الرواية الثانية: رواها مسلم]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە ئەبی هورەیرەوە -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێت: حەسەنی کوڕی عەلی -ڕەزای خوای لێبێت- خورمایەکی هەڵگرت لەو خورمایەی وەکو خێر بەخشرا بوو، وکردیە دەمیەوە، پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- فەرمووی: «کخ کخ فڕێی بدە، ئایا نازانیت کە ئێمە لە خێرکردن ناخۆین». ولە گێڕانەوەیەکدا: «وەرگرتنی خێر حەڵاڵ نییە بۆ ئێمە».
[صەحیحە] - [موسلیم گێڕاویەتیەوە - بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

شیکردنەوە

حەسەنی کوڕی عەلی -ڕەزای خوای لێبێت- خورمایەکی هەڵگرت لەو خورمایانەى وەکو زەکاتى خورما بەخشرا بوو؛ وکردیە نێو دەمی، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێی فەرموو: (کخ کخ): واتا ئەمە بۆ تۆ ناگونجێت، وپاشان فەرمانى پێیکرد کە لە دەمی دەریبکات، وفەرمووی: (ئایا نازانیت کە ئێمە لە خێرکردن ناخۆین) یان (وەرگرتنی خێر حەڵاڵ نییە بۆ ئێمە).خێرکردن حەڵاڵ نییە بۆ ئەهلی بەیتی -بنەماڵەى- پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- چونکە ئەوانە بەڕێزترینی نێو خەڵکین، وزەکات وخێرکردنەکان چونکە دەبەخشرێن بۆئەوەى سامانەکانى خەڵکی پاک بکرێنەوە لە پیسیەکان، وبۆیە گونجا نییە کە ببەخشرێت بە بەڕێزترینەکانى نێو خەڵکی، هەروەکو پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- بە مامى عەباس فەرمووى -ڕەزاى خواى لێبێت- : (إنا آل محمد لا تحل لنا الصدقة؛ إنما هي أوساخ الناس) واتە: (ئێمە بنەماڵەى موحەمەد -ئەهلی موحەمەد- وەرگرتنی خێر حەڵاڵ نییە بۆمان؛ چونکە ئەوانە پیسی خەڵکین) واتا دەبەخشرێن بۆئەوەى خەڵکی لە پیسی تاوان وگوناهەکانی نەفسیان وسامانەکانیان پاک ببنەوە بۆیە گونجاو نییە ببەخشرێت بە بەڕێزترینی مرۆڤەکان کە بنەماڵەى پێغەمبەرە -صلى اللە علیە وسلم-.