Хадис: Наместо тоа, кажете: ‚Слушнавме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе ти се вратиме.'

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ:
لَمَّا نَزَلَتْ عَلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ {لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللهُ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَاللهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ} [البقرة: 284]، قَالَ: فَاشْتَدَّ ذَلِكَ عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَأَتَوْا رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ بَرَكُوا عَلَى الرُّكَبِ، فَقَالُوا: أَيْ رَسُولَ اللهِ، كُلِّفْنَا مِنَ الأَعْمَالِ مَا نُطِيقُ، الصَّلَاةَ وَالصِّيَامَ وَالجِهَادَ وَالصَّدَقَةَ، وَقَدِ اُنْزِلَتْ عَلَيْكَ هَذِهِ الآيَةُ وَلَا نُطِيقُهَا، قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَتُرِيدُونَ أَنْ تَقُولُوا كَمَا قَالَ أَهْلُ الكِتَابَيْنِ مِنْ قَبْلِكُمْ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا؟ بَلْ قُولُوا: سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ المَصِيرُ»، قَالُوا: سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ المَصِيرُ، فَلَمَّا اقْتَرَأَهَا القَوْمُ، ذَلَّتْ بِهَا أَلْسِنَتُهُمْ، فَأَنْزَلَ اللهُ فِي إِثْرِهَا: {آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ المَصِيرُ} [البقرة: 285]، فَلَمَّا فَعَلُوا ذَلِكَ نَسَخَهَا اللهُ تَعَالَى، فَأَنْزَلَ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ: {لَا يُكَلِّفُ اللهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا} [البقرة: 286] " قَالَ: «نَعَمْ» {رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا} [البقرة: 286] قَالَ: «نَعَمْ» {رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ} [البقرة: 286] قَالَ: «نَعَمْ» {وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الكَافِرِينَ} [البقرة: 286] قَالَ: «نَعَمْ».
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم: 125]

Ебу Хурејре, Аллах нека е задоволен со него, раскажува:
Кога му беше објавен на Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, ајетот: „Аллахово е сè што е на небесата и на Земјата! Го покажувале вие тоа што е во душите ваши или го криеле, Аллах за тоа ќе ве праша, па ќе му прости на тој што сака, а ќе го казни тој што сака! Аллах е Семоќниот.“ (Ел-Бакаре, 284) Тоа многу им падна тешко на асхабите на Пратеникот, салаллаху алејхи ве селем. Па дојдоа кај Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, паднаа на колена и рекоа: „О, Божји пратенику, ние сме задолжени со дела колку што можеме да поднесеме – намаз, пост, џихад и садака. Но тебе ти е објавен овој ајет, а ние не можеме да го поднесеме.“ Тогаш Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, рече: „Зарем сакате да кажете како што рекоа следбениците на двете Книги пред вас: ‚Слушнавме и не се покороруваме‘? Наместо тоа, кажете: ‚Слушнавме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе ти се вратиме.'" Тие рекоа: „Слушнавме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе ти се вратиме.“ Кога тоа го изрекоа и нивните јазици се смирија со тоа, Аллах објави по него: „Пратеникот верува во тоа што му се објавува од Господарот негов, и верниците, секој од нив верува во Аллах, и во мелеците Негови, и во Книгите Негови, и во Пратениците Негови: „Ние не правиме поделба меѓу Пратениците Негови“. И велат: „Слушаме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе Ти се вратиме.'" (Ел-Бакара, 285) И кога тоа го направија, Аллах го укина тоа што им беше тешко и објави: „Аллах никого не оптоварува преку неговите можности; во негова корист е доброто кое го стекнал, а на негова штета е злото кое го стекнал ,Господару наш, не казнувај нè ако заборавиме или ако нешто не сакајќи направиме!'" (Ел-Бакаре, 286) – Тој рече: „Да.“ „Господару наш, не товари нè со товарот кој си им го натоварил на тие пред нас!“ (Ел-Бакаре, 286) – Тој рече: „Да.“ „Господару наш, не оптоварувај нè со тоа за кое немаме сила!“ (Ел-Бакаре, 286) – Тој рече: „Да.“ „Избриши ни ги гревовите наши, прости ни и смилувај ни се! Ти си нашиот Господар, па помогни ни против народот кој не верува!“ (Ел-Бакара, 286) – Тој рече: „Да.“
[صحيح] - [رواه مسلم] - [صحيح مسلم - 125]

Објаснување

Кога Севишниот Аллах му ги објави на Неговиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, Неговите зборови: „Аллахово е сè што е на небесата и на Земјата“ – по создавање, поседување, управување и уредување, „Било да го покажувате“ – го искажувале и испојувале – „тоа што е во душите ваши“ – и вашите гради, „или да го криете“ – па го задржите и скриете во вашите срца, „Аллах за тоа ќе ве праша“ на Судниот ден. „Па ќе му прости на тој што сака“ со Неговата добрина и милост, „а ќе го казни тој што сака“ со Неговата праведност. „Аллах е Семоќниот“ – ништо не Му е тешко. Кога асхабите го слушнаа тоа, им стана тешко; бидејќи во него се содржеше повикување на одговорност дури и за она што е во срцето од мислите. Па дојдоа кај Божјиот пратеник, салаллаху алејхи ве селем, паднаа на колена и рекоа: „О, Божји пратенику, досега бевме задолжени со телесни дела што можеме да ги поднесеме: како намазот, постот, џихадот и садаката. Но сега ти е објавен овој ајет, а ние не можеме да го поднесеме.“ Тогаш тој, салаллаху алејхи ве селем, им рече: „Дали сакате да кажете како што рекоа евреите и христијаните: ,Слушаме и не се покоруваме’? Наместо тоа, кажете: ,Слушаме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе Ти се вратиме.’“
Асхабите се одзваа на наредбата на Аллах и на Неговиот пратеник, па рекоа: „Слушаме и се покоруваме. Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе Ти се вратиме.“ Кога муслиманите го изговорија тоа со своите јазици и нивните души се покорија на тоа, Аллах објави пофалба за Пратеникот и за неговиот умет со зборовите: „Пратеникот верува во тоа што му се објавува од Господарот негов, и верниците“ – па нивните јазици и срца се покорија на Аллаховата наредба. „Секој од нив верува во Аллах, и во мелеците Негови, и во Книгите Негови, и во Пратениците Негови: „Ние не правиме поделба меѓу Пратениците Негови“. Туку веруваме во сите нив. „И велат: ,Слушаме’ — го слушнавме Твојот говор, ,и се покоруваме’ — на Твојата наредба, и бараме: ,Те молиме за прошка, Господару наш, Тебе ќе Ти се вратиме“ — повратокот на Денот кога ќе се воспостави пресметката.
Па, кога го направија тоа и го изговорија она што им беше наредено — покажувајќи слух и покорност кон Аллаховите наредби — Аллах им олесни на овој умет и го укина тој ајет со Неговите зборови: „Аллах никого не оптоварува преку неговите можности“ — преку неговата сила, способност и напор. „Во негова корист е доброто кое го стекнал“ — наградата од доброто дело што ќе го направи, „а на негова штета е злото кое го стекнал“ — казната за гревот и престапот. Аллах не казнува никого за гревот на друг, ниту, пак, за она што му шепоти неговата душа. „Господару наш, не казнувај нè ако заборавиме“ — па не се сетиме, — „или ако нешто ненамерно направиме“ — па го оставиме исправното ненамерно. Аллах им одговори и рече: „Да, веќе го направив тоа.“ „Господару наш, не товари нè со товарот“ — со мака и тежина — „кој си им го натоварил на оние пред нас“ — од синовите Израилови и други. Аллах одговори: „Да, веќе го направив тоа.“ „Господару наш, не оптоварувај нè со она за кое немаме сила!“ — со задолженија, искушенија и работи што нè надминуваат. Аллах рече: „Да, веќе го направив тоа.“ „Избриши ни ги гревовите наши, прости ни“ — покриј ги нашите гревови и премини ни, — „и смилувај ни се“ — со Твојата неизмерна милост; — „Ти си нашиот Господар, па помогни ни“ — со воспоставување на доказот и со надмоќ — „против народот кој не верува!“ — во борбата и џихадот против нив. Аллах одговори: „Да, веќе го направив тоа.“

من فوائد الحديث

1. Појаснување за Аллаховата милост кон овој умет – поради нивниот Пратеник, салаллаху алејхи ве селем, за кого Севишниот Аллах, величејќи ја неговата положба вели: „А тебе само како милост на световите те пративме.” (Ел Енбија, 107)
2. Потврда за постоењето на докинување (несх) во Куранот – и дека има ајети што се рецитираат, но нивниот пропис е укинат и повеќе не се применува.
3. Одличието на асхабите, Аллах нека е задоволен со нив – во нивната покорност и предавање на Аллаховата наредба и нивното следење на наредбата на Пратеникот, салаллаху алејхи ве селем.
4. Стравот на Веровесникот, салаллаху алејхи ве селем, за неговиот умет – да не тргне по патот на претходните народи, кои одбивале и го негирале она што им го носеле Аллаховите наредби.
5. Обврска за целосна покорност на Аллаховата наредба – и предупредување од противење на неа, бидејќи во тоа има сличност со следбениците на Книгата.
6. Одликата на овој умет над претходните народи – бидејќи тие им рекле на своите пратеници: „Слушаме и не се покоруваме,“ а овој умет рекол: „Слушаме и се покоруваме.“
7. Одликата на овој умет е и во тоа што од него е тргната тешкотијата, а неговата дова е примена – па така, не се повикуваат на одговорност за заборав или ненамерна грешка, ниту им е наложено она што им беше наложено на народите пред нив, ниту, пак, се задолжени со нешто што не можат да го поднесат.
8. Севишниот Аллах не задолжува никого со она што е над неговата сила, туку секого според неговите можности. Што се однесува до помислите и внатрешните нашепнувања – сè додека човекот не им се предаде, не им се приклони и не постапи според нив – тие не му штетат.
9. Оваа дова Аллах ја спомна преку Пратеникот, салаллаху алејхи ве селем, и верниците, и ја направи дел од Неговата Книга – за да остане дова за сите што ќе дојдат по Пратеникот и асхабите, Аллах нека е задоволен со нив. Затоа, тоа е дова што треба да се учи напамет и често да се повторува.