فەرموودە: من بەرپرسیار نیم وبەریئم لە هەرمسوڵمانێک کە لە نێو موشریکەکاندا دەژێت

عن جرير بن عبد الله قال: بعث رسول الله صلى الله عليه وسلم سَرِيَّةً إلى خَثْعَمٍ فاعٍتَصَمَ نَاسٌ منهم بالسجود، فَأَسْرَعَ فيهم القَتْلُ قال: فَبَلَغَ ذلك النبيَّ صلى الله عليه وسلم فَأَمَرَ لهم بنصف العَقْلِ وقال: «أنا بريء من كل مسلم يُقيم بين أَظْهُرِ المشركين». قالوا: يا رسول الله لم؟ قال: «لا تَرَاءَى نَارَاهُما».
[صحيح] - [رواه أبو داود والترمذي والنسائي]

ئەم وەرگێڕاوە پێویستی بە پێداچوونەوە و وردبوونەوەی زیاتر هەیە.

لە جەریری کوڕی عبداللەوە دەڵێت: پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- مەفرەزەیەکی نارد بۆ سەر هۆزی خەسعەم، خەڵکانێکیان خۆیان پاراست لە کوشتن ئەویش بە سوجدە بردن، بەڵام بەپەلە کوژران. دەڵێت: ئەم هەواڵە گەیشت بە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- وفەرمانى کرد بە پێدانى نیوەى پارەی خوێنەکە، وفەرمووی: «من بەرپرسیار نیم وبەریئم لە هەرمسوڵمانێک کە لە نێو موشریکەکاندا دەژێت». ووتیان: بۆچی ئەی پێغەمبەری خودا؟ فەرمووی: «چونکە هۆکاری ئاگرکردنەوەیان (جەنگ بەرپاکردنیان) جیاوازە».
[صەحیحە] - [تورموذی گێڕاویەتیەوە - نەسائی گێڕاویەتیەوە - ئیبنوداود گێڕاویەتیەوە]

شیکردنەوە

پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- مەفرەزەیەکی لە سوپا نارد بۆ سەر هۆزی خەسعەم چونکە کافر بوون، وهەندێکیان سوجدەیان برد بۆ ئەوەى وا نیشانی بدەن کە موسڵمانن، بەڵام مسوڵمانان بەپەلە کوشتیانیان چونکە وا گومانیان برد کە موشریکن بەهۆی ئەوەى لە نێو موشریکەکاندا مابوونەوە ودەژیان، کاتێک دڵنیا بوون لەوەى کە مسوڵمان بوون؛ پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- نیوەى پارەی خوێنەکەیانی (نیوەى پارەی دیەکەیانی) پێیاندا وبە کامڵی پێیانى نەدا چونکە خۆیان هۆکار بوون بۆ ئەوەی بکوژرێن، وشەریعەت مانەوەى لە وڵاتی کافران حەرامکردووە چونکە هۆکاری ئاگرکردنەوەى (جەنگ بەرپاکردنی) مسوڵمان وکافر جیاوازە واتە: (مسوڵمان بۆ ئیسلام توڕە دەبێت وجەنگ دەکات -ئاگر دەکاتەوە-، وکافریش بۆ کوفر توڕە دەبێت وجەنگ دەکات -ئاگر دەکاتەوە-)، ونابێت شوێنی نیشتەجێبوونی بەو شێوەیە نزیک بێت لە کافرەکانەوە ئەگەر ئاگرێک بکاتەوە کافرەکە دەیبینێت، ئەمیش نیشانەى بەریئبوون وخۆ دوورکردنەوەیە لە کوفر وکافرەکان.