بروز رسانی: هرگاه يکی از شما عطسه زد، بايد بگويد: «الْحَمْدُلِله» و برادر يا دوستش به او بگويد: «يَرْحَمُكَ الله» و چون (برادر يا دوستش) به او «يَرْحَمُكَ الله» گفت، عطسه زننده باید بگويد: «يَهْدِيكُمُ اللّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ». [يعنی: الله شما را هدايت کند و احوال تان را اصلاح بگرداند.]

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «إذا عَطَسَ أَحَدُكُم فَلْيَقُل: الحَمْدُ للهِ، وَلْيَقُلْ لَهُ أَخُوهُ أو صاحبُهُ: يَرْحَمُكَ الله، فإذا قال له: يرحمك الله، فَلْيَقُلْ: يَهْدِيكُم الله ويُصْلِحُ بَالَكُم».
[صحيح] - [رواه البخاري]

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلْ: الْحَمْدُ لله، وَلْيَقُلْ لَهُ أَخُوهُ أَوْ صَاحِبُهُ: يَرْحَمُكَ الله، فإذا قال لَهُ: يَرْحَمُكَ الله، فَلْيَقُلْ: يَهْدِيكُمُ اللّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ»: «هرگاه يکی از شما عطسه زد، بايد بگويد: "الْحَمْدُلله" و برادر يا دوستش به او بگويد: "يَرْحَمُكَ الله" و چون (برادر يا دوستش) به او "يَرْحَمُكَ الله" گفت، عطسه زننده باید بگويد: "يَهْدِيكُمُ اللّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ"». [يعنی: الله شما را هدايت کند و احوال تان را اصلاح بگرداند.]
صحیح است - به روایت بخاری

شرح

حدیث مذکور بر این مساله دلالت دارد که چون مسلمان عطسه زد، باید الله متعال را با گفتن «الحمدلله» شکر و ستایش گوید، چون وقتی انسان عطسه می زند، نعمت و منفعتی متوجه او می گردد و با عطسه بخارهای متراکم در مغز خارج می شود که باقی ماندن آنها در مغز، باعث بیماری های خطرناکی می شوند؛ لذا حمد و ستایش در برابر این نعمت مشروع گردیده است؛ و کسی که آن را می شنود، بر او واجب است چنین پاسخ دهد: «یرحمک الله» و پس از آن عطسه زننده پاسخ نهایی را چنین می دهد: «يهديكم الله ويصلح بالكم». به این ترتیب برای کسی که عطسه زده منفعتی حاصل می شود که هم به او و هم به کسی که آن را شنیده بازمی گردد؛ و این از فضل بزرگ این دین بر مردم است.