ھەدىس: ئۇككاز، مەجەننە ۋە زۇلمەجاز دېگەنلەر جاھىلەت دەۋرىدىكى بازارلار ئىدى، كىشىلەر ھەج مەۋسۇملىرىدا تىجارەت قىلىشنى گۇناھ دەپ قارىدى، شۇنىڭ بىلەن بۇ ئايەت چۈشتى: «پەرۋەردىگارىڭلاردىن (ھەج مەۋسۇمىدا تىجارەت ۋە باشقا ئوقەت ئارقىلىق) رىزىق تەلەپ قىلساڭلار سىلەرگە ھېچ گۇناھ بولمايدۇ». سۈرە بەقەرە 198-ئايەت

عن عبد الله بن عباس رضي الله عنهما قال: كانت عُكَاظُ، ومَجِنَّةُ، وذُو المجَازِ أسوَاقَاً في الجاهلية، فَتَأَثَّمُوا أنْ يَتَّجِرُوا في المواسم، فنزلت: {ليس عليكم جناح أن تبتغوا فضلاً من ربكم} "البقرة" (198) في مواسم الحج.
[صحيح] - [رواه البخاري]

ئابدۇللا ئىبنى ئابباسنىڭ مۇنداق دېگەنلىكى رىۋايەت قىلىنىدۇ: ئۇككاز، مەجەننە ۋە زۇلمەجاز دېگەنلەر نادانلىق دەۋرىدىكى بازارلار ئىدى، كىشىلەر ھەج مەۋسۇملىرىدا تىجارەت قىلىشنى گۇناھ دەپ قارىدى، شۇنىڭ بىلەن بۇ ئايەت چۈشتى: «پەرۋەردىگارىڭلاردىن (ھەج مەۋسۇمىدا تىجارەت ۋە باشقا ئوقەت ئارقىلىق) رىزىق تەلەپ قىلساڭلار سىلەرگە ھېچ گۇناھ بولمايدۇ». سۈرە بەقەرە 198-ئايەت
[سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)] - [بۇخارى"سەھىھۇل بۇخارى"ناملىق ئەسىرىدە رىۋايەت قىلغان]

شەرھىسى

بۇ ئورۇنلار ئىسلامدىن ئىلگىرى مۇشرىكلارنىڭ ھەج كۈنلىرىدە تىجارەت قىلىدىغان بازارلىرى ئىدى، ساھابىلار ھەج كۈنلىرىدە ئۇ جايلاردا تىجارەت قىلىشنى گۇناھ دەپ قارىدى، شۇنىڭ بىلەن ئاللاھ تائالا ھەج مەۋسۇمىدە تىجارەت قىلىشنىڭ شەرئى يول بىلەن ئادا قىلىنغان ھەج پائالىيتىنى بۇزىۋەتمەيدىغانلىقىنى بايان قىلىش ئۈچۈن ئۇلارغا بۇ ئايەتنى نازىل قىلدى. چۈنكى ھەج مەۋسۇمىدە تىجارەت قىلىسا بولىدۇ، لېكىن ھەج پائالىيەتلىرىنى ئادا قىلشقا پۈتۈن زېھنىنى بېرىش ئەلا، ھەممىدىن ياخشى ۋە ئەۋزەلدۇر