ھەدىس: بىز پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام بىلەن بىرگە سەپەر قىلىپ كېچىدە يول يۈرۈپ، كېچىنىڭ ئاخىرىدا ئارام ئېلىش ئۈچۈن توختىدۇق، بۇنداق ۋاقىتتا مۇساپىر ئۈچۈن ئارام ئېلىشتىن بەكراق ھۇزۇر بولمىسا كېرەك. بىز قۇياشنىڭ ئىسسىقىدا ئويغاندۇق، ئاۋۋالدا پالانى، ئاندىن پالانى، ئاندىن پالانى، ئاندىن ئۆمەر ئىبنى خەتتاب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئويغاندى

عن عمران بن حصين رضي الله عنهما قال: كنا في سفر مع النبي صلى الله عليه وسلم، وإنا أَسْرَيْنا حتى كنا في آخر الليل، وَقَعْنا وَقْعَة، ولا وَقْعَة أحلى عند المسافر منها، فما أيقظنا إلا حَرُّ الشمس، وكان أول من استيقظ فلان، ثم فلان، ثم فلان، ثم عمر بن الخطاب، وكان النبي صلى الله عليه وسلم إذا نام لم يوقظ حتى يكون هو يستيقظ، لأنا لا ندري ما يحدث له في نومه، فلما استيقظ عمر ورأى ما أصاب الناس وكان رجلا جليدا، فكبَّر ورفع صوته بالتكبير، فما زال يكبر ويرفع صوته بالتكبير حتى استيقظ بصوته النبي صلى الله عليه وسلم، فلما استيقظ شكوا إليه الذي أصابهم، قال: «لا ضير -أو لا يضير- ارتحلوا». فارتحل، فسار غير بعيد، ثم نزل فدعا بالوَضوء، فتوضأ، ونُودِيَ بالصلاة، فصلَّى بالناس، فلما انفتل من صلاته إذا هو برجل معتزل لم يُصَلِّ مع القوم، قال: «ما منعك يا فلان أن تصلي مع القوم؟». قال: أصابتني جنابة ولا ماء، قال: «عليك بالصعيد، فإنه يكفيك». ثم سار النبي صلى الله عليه وسلم، فاشتكى إليه الناس من العطش، فنزل فدعا فلانا، ودعا عَلِيًّا فقال: «اذهبا، فابتغيا الماء». فانطلقا، فتلقيا امرأة بين مزادتين -أو سطيحتين- من ماء على بعير لها، فقالا لها: أين الماء؟ قالت: عهدي بالماء أمسِ هذه الساعةَ، ونَفَرُنا خُلُوف. قالا لها: انطلقي. إذًا قالت: إلى أين؟ قالا: إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم. قالت: الذي يقال له: الصابئ؟ قالا: هو الذي تَعْنين، فانطلقي، فجاءا بها إلى النبي صلى الله عليه وسلم، وحدثاه الحديث، قال: فاستَنْزَلوها عن بعيرها، ودعا النبي صلى الله عليه وسلم بإناء، ففرَّغ فيه من أفواه المزادتين -أو سطيحتين- وأَوْكَأ أفواههما وأطلق العَزَالِيَ، ونودي في الناس: اسقوا واستقوا، فسقى مَن شاء واستقى مَن شاء، وكان آخر ذاك أن أعطى الذي أصابته الجنابة إناء من ماء، قال: «اذهب فأفرغه عليك». وهي قائمة تنظر إلى ما يُفْعَل بمائها، وايمُ الله لقد أقلع عنها، وإنه ليُخَيَّل إلينا أنها أشد مَلَأَة منها حين ابتدأ فيها، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: «اجمعوا لها». فجمعوا لها من بين عَجْوة ودقيقة وسويقة حتى جمعوا لها طعاما، فجعلوها في ثوب وحملوها على بعيرها، ووضعوا الثوب بين يديها، قال لها: «تعلمين، ما رزئنا من مائك شيئا، ولكنَّ الله هو الذي أسقانا». فأتت أهلها وقد احتبست عنهم، قالوا: ما حبسك يا فلانة؟ قالت: العجب، لقيني رجلان، فذهبا بي إلى هذا الذي يقال له الصابئ، ففعل كذا وكذا، فوالله إنه لأسحر الناس من بين هذه وهذه، وقالت بإصبعيها الوسطى والسبابة، فرفعتهما إلى السماء –تعني: السماء والأرض- أو إنه لرسول الله حقا، فكان المسلمون بعد ذلك يَغِيرون على من حولها من المشركين، ولا يصيبون الصِّرْم الذي هي منه، فقالت يوما لقومها: ما أرى أن هؤلاء القوم يدعونكم عمدا، فهل لكم في الإسلام؟ فأطاعوها، فدخلوا في الإسلام.
[صحيح] - [متفق عليه]

ئىمران ئىبنى ھۈسەيىن رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: بىز پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام بىلەن بىرگە سەپەر قىلىپ كېچىدە يول يۈرۈپ، كېچىنىڭ ئاخىرىدا ئارام ئېلىش ئۈچۈن توختىدۇق، بۇنداق ۋاقىتتا مۇساپىر ئۈچۈن ئارام ئېلىشتىن بەكراق ھۇزۇر بولمىسا كېرەك. بىز قۇياشنىڭ ئىسسىقىدا ئويغاندۇق، ئاۋۋالدا پالانى ئاندىن پالانى ئاندىن پالانى ئاندىن ئۆمەر ئىبنى خەتتاب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئويغاندى. پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇخلىغاندا ئۆزى ئويغانغانغا قەدەر ئۇنى ھېچ كىشى ئويغاتمايتتى، بىز ئۇنىڭغا چۈشىدە نېمە ئىشلارنىڭ كۆرۈلىدىغانلىقىنى بىلمەيتتۇق، ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئويغۇنۇپ كىشىلەرگە يەتكەن ئەھۋالنى كۆردى، ئۇ بەك كەسكىن ئادەم ئېدى، ئۇ ئاۋازىنى كۆتۈرۈپ تەكبىر ئېيتتى، ھەتتا ئۇ پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئويغانغانغا قەدەر ئاۋازىنى ئۈنلۈك قىلىپ تەكبىر ئېيتتى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئويغانغان ۋاقىتتا كىشىلەر يۈز بەرگەن ئىشتىن شىكايەت قىلىشتى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «ھېچ گەپ يوق، يۆتكىلىڭلار» دېدى ۋە ئورنىدىن قوزغىلىپ ئانچە ئۇزۇن ماڭماستىن بىر جايغا چۈشتى، تاھارەت ئىلىش ئۈچۈن سۈ كەلتۈرۈلدى، تاھارەت ئالدى، نامازغا چاقىرىلدى، كىشىلەر بىلەن بىرگە ناماز ئوقۇدى، نامازنى ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن جامائەت بىلەن ناماز ئوقۇماي بىر چەتتە تۇرغان بىر كىشىنى كۆرۈپ: «ئى پالانى نېمە ئۈچۈن جامائەت بىلەن بىرگە ناماز ئوقۇمايسىز؟» دېدى، ئۇ كىشى: ئېھتىلام بولۇپ قالدىم، سۇ يوق دېدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «پاكىز توپا بىلەن تەيەممۇم قىلغىن، ئۇ ساڭا كۇپايە قىلىدۇ» دېدى. ئۇنىڭدىن كىيىن پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يولغا چىقتى، كىشىلەر ئۇسسۇزلۇقتىن شىكايەت قىلىۋىدى، رەسۇلۇللاھ تۆگىسىدىن چۈشۈپ ساھابىلاردىن بىرىنى ۋە ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى چاقىرىپ: «سۇ تېپىپ كېلىڭلار» دېدى. ئۇلار سۇ ئىزدەپ كېتىۋاتقاندا، تۆگىسىگە ئىككى تۇلۇم سۇ ئارتىپ كېتىۋاتقان بىر ئايال بىلەن ئۇچرىشىپ قالدى، ئۇلار ئۇ ئايالدىن: سۇنى قەيەردىن ئالدىڭ؟ دەپ سورىدى، ئۇ ئايال: بۇ سۇنى تۈنۈگۈن مۇشۇ ۋاقىتتا سۇ بار يەردىن ئالغان، بۇ سۇنى كۈتۈپ تۇرىۋاتقانلار بار دېدى، ئىككەيلەن ئۇ ئايالغا: ئۇنداق بولسا بىز بىلەن ماڭ دېدى، ئۇ ئايال: نەگە؟ دېدى، ئۇلار: پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا دېدى، ئۇ ئايال: كىشىلەرنىڭ دىنىنى ئۆزگەرتتى دېگەن ئادەممۇ؟دېدى، ئىككەيلەن: سەن دېگەن كىشى شۇ، ماڭغىن دېدى، ئىككەيلەن ئۇ ئايالنى پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا ئىلىپ كەلدى ۋە ئۇنىڭ بىلەن بولغان دىئالوگنى سۆزلەپ بەردى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: «تۇلۇمنى تۆگىدىن چۈشۈرۈڭلار» دېدى ۋە قاچا تەلەپ قىلدى، تۇلۇمنىڭ ئېغىزىدىن قاچىغا سۇ قۇيدى، ئاندىن تۇلۇمنىڭ ئېغىزىنى ئېتىپ كىشىلەرنى سۇ ئىچىڭلار، ئۇلاغلىرىڭلارنى سۇغۇرىۋىلىڭلار دەپ چاقىردى، خالىغان كىشىلەر سۇ ئىچتى، خالىغان كىشىلەر ئۇلاغلىرىنى سۇغاردى، ئاخىرىدا ئېھتىلام بولۇپ قالغان كىشىگە قاچىدىكى سۇنى بېرىپ: «بېرىپ يۇيۇنۇپ كەلگىن» دېدى. ئۇ ئايال پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ ئۆزىدىن ئالغان سۇ بىلەن قىلغان ئىشلىرىغا قاراپ تۇراتتى، ئاللاھ بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام قاچىدىن قولىنى ئالغاندا بىزگە قاچىدىكى سۇ دەسلەپتە تۇلۇمدىن قۇيغاندىنمۇ كۆپرەك بىلىندى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام: ئۇ ئايالغا بىرنەرسە توپلاپ بېرىڭلار دېدى، ساھابىلار يانلىرىدا بار بولغان خورما، ئۇن ۋە تالقان قاتارلىق يېمەكلىكلەردىن توپلاپ بىر پارچە رەختكە ئوراپ ئۇ ئايالنىڭ تۆگىسىگە ئارتىپ بەردى. پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇ ئايالغا: ئېسىڭىزدە بولسۇنكى، بىز سىزنىڭ سۇيىڭىزدىن ھېچ نەرسىنى كىمەيتمىدۇق، لېكىن بىزنى ئاللاھ سۇغاردى دېدى. ئۇ ئايال ئۆزىنىڭ مەھەللىسىگە كېچىكىپ كەلدى، ئائىلىسىدىكىلەر: ئى پالانى! نېمە ئۈچۈن كېچىكىپ قالدىڭىز؟ دېگەن ئىدى، ئۇ ئايال: قىززىق ئىش! يولدا ماڭا ئىككى ئادەم ئۇچرىدى، ئۇلار مىنى كىشىلەرنىڭ دىنىنى ئۆزگەرتتى دېگەن ھىلىقى ئادەمنىڭ يېنىغا ئىلىپ كەلدى، ئۇ ئادەم مۇنداق، مۇنداق ئىشلارنى قىلدى دېدى،ۋە كۆرسەتكۈچ بارمىقى بىلەن ئوتتۇرا بارمىقىدا ئاسمانغا ئىشارە قىلىپ تۇرۇپ، ئاللاھ بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، ئۇ بۇنىڭ بىلەن بۇنىڭ ئارىسىدىكى ئەڭ ماھىر سېھرىگەر، ياكى ئۇ ئاللاھنىڭ ھەق پەيغەمبىرى ئىكەن دېدى، كىيىن مۇسۇلمانلار ئاشۇ ئايالنىڭ مەھەللىسى ئەتراپىدىكى مۇشرىكلارغا ھۇجۇم قىلاتتى، ئەمما ئۇ ئايالنىڭ مەھەللىسىدىكى ھىچ بىر ئۆيگە چىقىلمىدى، ئۇ ئايال بىر كۈنى ئۆز مەھەللىسىدىكىلەرگە: ھەقىقەتەن ئاۋۇلار سىلەرنى ئىسلامغا چاقىرىدۇ، سىلەر مۇسۇلمان بولمامسىلەر؟ دېدى، ئۇلار ئۇ ئايالنىڭ سۆزىگە قۇلاق سىلىپ، ھەممىسى مۇسۇلمان بولدى
[سەھىھ(بەش شەرت تولۇق بولغادا ھەدىس سەھىھ بولىدۇ)] - [ھەدىسنى بۇخارى ۋە مۇسلىم بىردەك قوبۇل قىلغان]

شەرھىسى

بۇ ھەدىس ساھابىلارغا نامايەندە بولغان مۆجىزاتلار ۋە بىر بۆلەك ئەھكاملارنى ئۆز ئېچىگە ئالىدۇ. بۇنىڭ تەپسىلاتى: ئۇلار سەپەر ئۈستىدىكى ۋاقىتتا ئۇيقۇ غالىپ كېلىپ ئۇخلاپ قالدى، ئۇلار نامازنىڭ ۋاقتى چىقىپ كەتكەندە ئويغاندى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇلارغا مۇشۇنداق ھالەتتە ئۇلارغا ئەڭ زۆرۈر بولغان ئىشنى بايان قىلىپ بەردى، ئۇ بولسىمۇ نامازنىڭ قازاسىنى قىلىشقا ئالدىراشتىن ئىبارەت، يەنە بىر مەسىلە، ساھابىلار ئارىسىدا ئېھتىلام بولۇپ قالغان بىرى بولۇپ، ئۇلارنىڭ يېنىدا يۇيۇنغۇدەك سۇ يوق ئېدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇ كىشىنى توپا بىلەن تەيەممۇم قىلىشقا بۇيرىدى. بۇنىڭدىن سۇ بولمىغان ئەھۋالدا تەيەممۇمنىڭ غۇسلىنىڭ ئورنىدا تۇرىدىغانلىقى نامايەن بولدى. ئۈچىنچى ئىش بولسا، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ مۆجىزىلىرىدىن بىرى بولۇپ، كىشىلەر سۇ يوق ئۇسسۇزلۇقتىن شىكايەت قىلىشتى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام سۇ تېپىپ كېلىش ئۈچۈن ساھابىلارنى ئەۋەتتى، ئۇلار سۇ تاپالماي، ئىككى تۇلۇمدا سۇ ئىلىپ كېتىۋاتقان بىر ئايالنى پەيغەمبەرئەلەيھىسسالامنىڭ يېنىغا ئېلىپ كەلدى، پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇ ئايالنىڭ تۇلۇمىدىن بىر قاچا سۇنى ئېلىپ ئاللاھ تائالاغا دۇئا قىلدى، سۇ قاچىدىن بۇلدۇقلاپ چىقىشقا باشلىدى، ساھابىلار ئۇسسۇزلۇقلىرىنى قاندۇرۇشتى، ئۇلاغلىرىنى سۇغاردى، ھەتتا جۇنابەت بولۇپ قالغان ساھابىمۇ شۇ سۇدىن ئېلىپ يۇيۇندى. ئاندىن ئۇ ئايال سۇ قاچىلانغان تۇلۇمنى ئېلىپ : مەن تۇلۇمغا قارىسام تۇلۇمنىڭ سۈيى مەن ئۇنىڭغا سۇ قاچىلىغان ۋاقىتتىكىدىنمۇ لىقراق تۇرىدۇ دېدى، شۇنىڭ بىلەن پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام ئۇ ئايالنى مۇكاپاتلاش ئۈچۈن ساھابىلارنى يانلىرىدىكى يېمەكلىكلەردىن بېرىشكە بۇيرىدى، بۇ ئىش ئۇ ئايالنىڭ ۋە ئۇنىڭ مەھەللىسىدىكى كىشىلەرنىڭ مۇسۇلمان بولىشىغا سەۋەپ بولدى